تأملی در نهضت عاشورا
تأملی در نهضت عاشورا کتابی است پژوهشی درباره‌ی پیرامون قیام امام حسین(ع) و نهضت عاشورا که به زبان فارسی و در دوران معاصر که توسط رسول جعفریان نوشته شده است.
| تأملی در نهضت عاشورا
| |
|---|---|
 | |
| نویسنده | رسول جعفریان |
| ناشر | انتشارات انصاریان |
| محل نشر | قم |
| تاریخ نشر | 1381 (1423 ق) |
| چاپ | اول |
| تعداد صفحات | 380 |
| قطع | وزیری |
ساختار کتاب
دربردارندهٔ دوازده مقالهٔ توصیفی-تحلیلی دربارهٔ نهضت امام حسین (ع) و زمینه‌ها و پیامدهای آن، عزاداری، تحریفات و منابع عاشوراست. «دربارهٔ منابع تاریخ عاشورا»، عنوان مقالهٔ نخست است و عهده‌دار بحث دربارهٔ کتاب‌های ابومخنف و ابن سعد و بلاذری و دینوری و طبری تا کتاب‌های قرن چهارم و منابع داستانی. در مقالهٔ دوم از «زمینه‌های قیام کربلا» بحث شده و مقالهٔ سوم و چهارم با عنوان «گزارش‌نامهٔ واقعهٔ کربلا» و «گزارشی دیگر از رویداد کربلا»، روایتی است مستند از قیام امام حسین، مقالهٔ پنجم به «اربعین امام سخن علیه‌السّلام» اختصاص دارد و این خبر که اهل بیت امام حسین در بازگشت از شام با اربعین به کربلا رفتند، تلقی به قبول نشده است. در مقالهٔ ششم با عنوان «حکمت است امام حسین علیه‌السّلام»، بر برداشت سیاسی از شهادت آن حضرت تکیه و تأکید شده است. مقالهٔ هفتم دربارهٔ «آثار نهضت امام حسین علیه‌السّلام» و تأثیرش در سقوط امویان و قیام‌های پس از آن است. هشتمین مقاله «مروری بر کتاب کامل الزّیارات ابن قولویه است و بازخوانی فقراتی از آن. نهمین مقاله به «ابعاد شعاری و شکلی نهضت امام حسین علیه‌السّلام» اختصاص یافته و دربارهٔ ویژگی شعارها و شعائر در مراسم عزاداری است. مقالهٔ دهم با عنوان «بستر تاریخی عزاداری اهل سنت برای امام حسین علیه‌السّلام عهده‌دار بحث دربارهٔ پیشینهٔ عزاداری و مقتل‌نگاری در میان اهل سنت است. در مقاله یازدهم از «تحریفات عاشورا» و انگیزه‌ها و گونه‌های آن و پیشینهٔ نقد آن سخن رفته است. در مقالهٔ دوازدهم تحت عنوان «روضة‌الشهداء ملاحسین کاشفی»، از این کتاب و نویسنده‌اش به تفصیل بحث شده است.
کتاب حاضر، با وجود ارزنده بودنش، خالی از مسامحات نیست. فی‌المثل در جایی گفته شده است که یک سوم مردم کوفه شیعه بودند (ص 68)، و در جایی دیگر آمده است که حداقل یک چهارم شیعه بودند (ص 174). در یک جا گفته شده است که اگر شیعیان کوفه اراده می‌کردند، می‌توانستند به امام حسین بپیوندند (ص 98)، و در جایی دیگر آمده است که بسیاری از ایشان قصد پیوستن به امام را داشتند، اما نتوانستند (ص 181). در یک جا می‌خوانیم که مسلم بن عقیل در حدود 45 سال داشت (ص 70)، و در جایی دیگر می‌خوانیم که در حدود چهل سال داشت (ص 165). در جایی می‌خوانیم که امام حسین در 28 رجب از مدینه به سوی مکه حرکت کرد و در سوم شعبان به مکه رسید (ص 67)، و در جایی دیگر می‌خوانیم که حرکت امام از مدینه در سوم شعبان بود (ص 164). در جایی گفته شده است که دربارهٔ مذهب کاشفی نمی‌توان به سادگی اظهارنظر کرد (ص 327)، و در جایی دیگر بدون تردید گفته شده که او شیعه است (ص 358). در یک جا گفته شده است که امام حسین می‌دانست پیش از رسیدن به کوفه در کربلا شهید می‌شود، و در همان جا بدون فاصله افزوده شده است که آن حضرت تصمیم داشت در کوفه تشکیل حکومت بدهد (ص 239). نویسنده بر آن است که میان این و آن تناقضی نیست.
جستارهای وابسته
منابع
- کتابشناسی تاریخی امام حسین علیه‌السلام، محمد اسفندیاری، ص 227-228.