مرثیه جن
از ابعاد غیر مادى و غیر بشرى شهادت امام حسین(ع) ،گریه و نوحه و مرثیه‌خوانى فرشتگان و اجنه بر آن حضرت است.
روایاتی در مورد ابعاد غیر مادی سوگواری سیدالشهدا(ع)
روایاتى در این باره نقل شده و کسانى هم مدعى بوده‌اند که شعرها و نوحه‌هاى جن را به یاد عاشورا شنیده و گریسته‌اند، همچون مسور بن مخرمه. [۱] نوحه‌هایى از قبیل این که:
ایها القاتلون جَهلا حسینا اَبشِروا بِالعذابِ و التّنکیل
یا این شعر:
| ایا عینُ جُودى و لا تَجمُدى | وَ جُودى عَلى الهالکِ السید | |
| فبالطفِ امسى صریعا | فقد رُزِئنا الغداة بأمر بدى |
و امثال اینگونه مراثى که در کتب مقتل و روایات آمده است. [۲]
شهید مطهرى در این باره مى‌گوید:«در«قمقام زخار»،قسمت زیادى از مراثى جنى‌ها را بصورت شعر نقل کرده است. بعید نیست که این اشعار سراسر انتقاد و حنین و تحریک احساسات، از طرف علاقه‌مندان و شیعیان سروده مى‌شده است و چون از طرف حکومت وقت، تحت تعقیب قرار مى‌گرفتند، لذا اشعارى که مى‌سرودند به نام جنى منتشر مى‌کردند که هم پى گم کرده باشند و هم مردم بهتر حفظ مى‌کردند.» [۳] البته شعرهاى مرثیه از قول جن، غیر از گریه و عزادارى ملائک و انبیا و کروبیان در عزاى حسینى است که روایاتش متفاوت است.
| در بارگاه قدس که جاى ملال نیست | سرهاى قدسیان همه بر زانوى غم است | |
| جن و مَلَک بر آدمیان نوحه مى‌کنند | گویا عزاى اشرف اولاد آدم است [۴] |