ترانه

از ویکی حسین
نسخهٔ تاریخ ‏۲۶ مهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۱۴:۲۷ توسط Kashani (بحث | مشارکت‌ها) (Kashani صفحهٔ ترانه های عامیانه را به ترانه منتقل کرد)
پرش به ناوبری پرش به جستجو

در تقسیم‌بندی عناصر تشکیل دهنده فرهنگ عامه، ترانه یا به تعبیر استاد بهار، «شعر ملی»، خواه در کیفیت و خواه در کمیت، سهم و نقشی بس مهم و کارساز داشته است. اگر تأثیرگذاری و تحرک آفرینی را یکی از هدف‌های هنر بدانیم، «ترانه عامیانه» مسئولیت خود را به بهترین و مؤثرترین صورت در طول تاریخ، خاصه در رخدادهای سیاسی و اجتماعی، ادا کرده است. ترانه در مجموع فرهنگ عامه ایران، همان جایگاه و مقبولیتی را دارد که شعر در ادبیات رسمی دارد. [۱]

در این مجال، منظور از ترانه یا شعر ملی، تمامی جلوه‌های منظوم و موزون فرهنگ عامه است و گستره آن از دوبیتی‌ها و ترانه‌های بازی و سرگرمی همچون چیستان شروع می‌شود و تا ترانه‌های لالایی و نوازش کودکان، ترانه‌های نوروز، ترانه‌های کار و تلاش، ترانه‌های دعاگونه، ترانه‌های مخصوص سور و سوگ، متل‌ها و ... ادامه دارد.

در ابیاتی از مردمان دارالمؤمنین، یزد، سخن از دل‌خستگی‌هایی است که رهاورد روزگار صعب و سخت عاشق دلباخته‌ای است که زبان حال خواننده است و در آن از روزگار، مهلت می‌طلبد تا به کربلا برسد: [۲]


سفید مرغی بودم بر شاخ پسته فلک سنگم زده بالم شکسته
فلک سنگم نزن بالم تو نشکن غبار بی‌کسی بر من نشسته
فلک سنگی نزن بالی ندارم میان مرغ‌ها بی‌پر و بالم
فلک سنگی نزن بالی بگیرم برم در کربلا منزل بگیرم
برم شاه نجف پابوس آقام برم در کربلا آنجا بمیرم

منبع

پی نوشت

  1. پناهی سمنانی، 1376، ص 12-13.
  2. باقری، زهرا، به روایت از سلطان هنری، یزد، 1354.