عزادارى سنتى

شیوه‌اى که نسبت به زنده نگهداشتن یاد حادثۀ عاشورا و حماسۀ حسینى از دیرباز مطرح بوده و جنبۀ مردمى یافته است.

مفهوم

این شیوه، شامل مرثیه‌سرایى،نوحه‌خوانى ، گریستن و گریاندن، تشکیل هیئتها و دسته‌هاى سوگوارى، سینه‌زنى، ذکر مصیبت، مجالس وعظ و روضه‌خوانى و...است. اینگونه شیوه‌ها،چون با روح و جان و عاطفۀ شیعه آمیخته است، هر چه بیشتر به آن رنگ مردمى مى‌بخشد و عامل جذب و تجمّع و تشکّل انبوه شیفتگان اهل بیت مى‌گردد.ابو هارون مکفوف مى‌گوید:روزى خدمت امام صادق«ع»رسیدم.حضرت فرمود:برایم شعر(در سوگ سید الشهدا)بخوان،من نیز خواندم.حضرت فرمود:نه،اینطور نه،بلکه همانگونه که براى خودتان شعرخوانى مى‌کنید و همانگونه که نزد قبر حضرت سید الشهدا مرثیه مى‌خوانى:«لا،کما تنشدون و کما ترثیه عند قبره». این نشان مى‌دهد که شیوۀ خودمانى و مرسوم نزد متن مردم،بیشتر مورد اهتمام ائمّه«ع»بوده است.حفظ این سنّت،ضامن تداوم آن است.امام خمینى(ره) فرموده است:«ما باید حافظ این سنّتهاى اسلامى،حافظ این دستجات مبارک اسلامى که در عاشورا،در محرّم و صفر در مواقع مقتضى به راه مى‌افتد،تأکید کنیم که بیشتر دنبالش باشند...زنده نگهداشتن عاشورا با همان وضع سنّتى خودش، از طرف روحانیون،از طرف خطبا،با همان وضع سابق و از طرف توده‌هاى مردم با همان ترتیب سابق که دستجات معظم و منظّم، دستجات عزادارى به عنوان عزادارى راه مى‌افتاد. باید بدانید که اگر بخواهید نهضت شما محفوظ بماند،باید این سنّتها را حفظ کنید.» حتّى حفظ اصل عزادارى عاشورا نیز تا حدّ بسیارى در سایۀ حفظ سنّتهاست و دگرگون ساختن شیوۀ سنّتى بدون جایگزین بهتر،گاهى پیروان همان سنّتها را هم از اصل ماجراى حسینى جدا مى‌سازد.

منبع

• جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، قم، معارف، ج۱، ص ۳۱۴-۳۱۵.