شعر عاشورا: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حسین
پرش به ناوبری پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
خط ۱: خط ۱:
استفاده از قالب نافذ و ماندگار شعر براى زنده نگهداشتن حماسۀ [[عاشورا]] و یاد [[حسین بن على (ع)|امام حسین(ع)]] از دیرباز رواج داشته و مورد تشویق [[اهل بیت (ع)|اهل بیت]] بوده است و مرثیه، از محورهاى عمدۀ سروده‌هاى شاعران شیعى و علاقه‌مند به خاندان نبوّت به شمار مى‌آمده و مى‌آید.
استفاده از قالب نافذ و ماندگار شعر براى زنده نگهداشتن حماسۀ [[عاشورا]] و یاد [[حسین بن على (ع)|امام حسین(ع)]] از دیرباز رواج داشته و مورد تشویق [[اهل بیت (ع)|اهل بیت]] بوده است و مرثیه، از محورهاى عمدۀ سروده‌هاى شاعران شیعى و علاقه‌مند به خاندان نبوت به شمار مى‌آمده و مى‌آید.


امام حسین(ع) کشتۀ اشکها و زندۀ [[مرثیه]]<nowiki/>‌هاست. از حضرت صادق(ع)روایت است: «ما من احد قال فى الحسین شعرا فبکى و ابکى به الاّ اوجب اللّه له الجنّة و غفر له» <ref>رجال شیخ طوسى،ص ۲۸۹.</ref> از این رهگذر،انبوهى از سروده‌هاى عاشورایى در قالب قصیده،مثنوى،رباعى،دو بیتى،ترکیب بند،نوحه و تعزیه در فرهنگ دینى ما وجود دارد که در سوگواریها و مناسبتهاى گوناگون مورد بهره‌بردارى قرار مى‌گیرد.
امام حسین(ع) کشتۀ اشکها و زندۀ [[مرثیه]]<nowiki/>‌هاست. از حضرت صادق(ع)روایت است: «ما من احد قال فى الحسین شعرا فبکى و ابکى به الا اوجب الله له الجنة و غفر له» <ref>رجال شیخ طوسى،ص ۲۸۹.</ref> از این رهگذر،انبوهى از سروده‌هاى عاشورایى در قالب قصیده،مثنوى،رباعى،دو بیتى،ترکیب بند،نوحه و تعزیه در فرهنگ دینى ما وجود دارد که در سوگواریها و مناسبتهاى گوناگون مورد بهره‌بردارى قرار مى‌گیرد.


== شاعران عاشورایی ==
شاعران عاشورایى، احساس خویش را نسبت به آن حماسه در قالب شعر، بیان مى‌کنند و از این راه، بخشى از ادبیّات غنى شیعه در زبانهاى مختلف شکل مى‌گیرد. در زبان عربى، از همان آغاز، پس از حادثۀ کربلا، آن ماجرا به شعر راه یافت و بازماندگان شهدا از [[اهل بیت (ع)|اهل بیت(ع)]] به سرودن مرثیه پرداختند. سپس شاعران دیگر در سالها و قرنهاى دیگر،همواره شعر را در ترسیم نهضت [[کربلا]] و مصیبتهاى اهل بیت به کار گرفتند.سلسلۀ شاعران [[مرثیه]] سرا طولانى است.از جمله مى‌توان از اینان یاد کرد:


* [[سلیمان بن قته‌|سلیمان بن قته]](م 126)
==شاعران عاشورایی==
* [[کمیت بن زید اسدى|کمیت بن زید]](م 126)
شاعران عاشورایى، احساس خویش را نسبت به آن حماسه در قالب شعر، بیان مى‌کنند و از این راه، بخشى از ادبیات غنى شیعه در زبانهاى مختلف شکل مى‌گیرد. در زبان عربى، از همان آغاز، پس از حادثۀ کربلا، آن ماجرا به شعر راه یافت و بازماندگان شهدا از [[اهل بیت (ع)|اهل بیت(ع)]] به سرودن مرثیه پرداختند. سپس شاعران دیگر در سالها و قرنهاى دیگر،همواره شعر را در ترسیم نهضت [[کربلا]] و مصیبتهاى اهل بیت به کار گرفتند.سلسلۀ شاعران [[مرثیه]] سرا طولانى است.از جمله مى‌توان از اینان یاد کرد:
* [[سیّد حمیرى]](م 183)
 
* [[منصور نمری|منصور نمرى]](م 190)
*[[سلیمان بن قته‌|سلیمان بن قته]](م 126)
* [[دعبل خزاعی‌|دعبل خزاعى]](م 246)
*[[کمیت بن زید اسدى|کمیت بن زید]](م 126)
* صنوبرى(م 334)
*[[سیّد حمیرى|سید حمیرى]](م 183)
* زاهى(م 352)
*[[منصور نمری|منصور نمرى]](م 190)
* ابو فراس حمدانى(م 357)
*[[دعبل خزاعی‌|دعبل خزاعى]](م 246)
* سیّد رضى(م 406)
*صنوبرى(م 334)
* علاء الدین حلّى(م 786)
*زاهى(م 352)
* ابراهیم کفعمى(م 905)
*ابو فراس حمدانى(م 357)
*سید رضى(م 406)
*علاء الدین حلى(م 786)
*ابراهیم کفعمى(م 905)


و...دیگران.
و...دیگران.


== سبک شاعران عاشورایی ==
==سبک شاعران عاشورایی==
سبک شاعران در سرودن شعر عاشورا نیز متفاوت بوده است.برخى در قالب سوزناکترین مرثیه‌ها، عواطف را بر انگیخته‌اند و به جنبه‌هاى عاطفى و روحى بیشتر تکیه داشته‌اند، برخى حالت مقتل و واقعه نگارى و ثبت قضایا را دارد، برخى هم بخصوص از شاعران متأخّر و معاصر،چه عرب و چه فارس، در سروده‌هاى خویش حالت نقد نسبت به عزادارى و گریۀ صرف دارند و عاشورا را از زاویۀ حماسى و انقلابى‌اش نگریسته و مطرح ساخته‌اند،تا الگویى براى مبارزه با ستم و ستمگران و فقر آفرینان و دفاع از حق و عدل و انسانیت و آزادگى باشد و از اینکه شیعه و مسلمانان،از حادثۀ عاشورا تنها به گریه و ماتم بسنده کنند و درس تعهّد اجتماعى و تلاش و تحرّک سیاسى نگیرند،نکوهش کرده‌اند.در هر صورت،آنچه در شعر عاشورا ضرورى است،آن است که هم مستند و صحیح و متّکى به منابع معتبر تاریخى و حدیثى باشد،هم چهرۀ منفى و انحرافى از شخصیتهاى عاشورا و واقعۀ کربلا که رنگ ذلت و زبونى دارد یا آمیخته به اغراق و گزافه‌گویى است،نداشته باشد.
سبک شاعران در سرودن شعر عاشورا نیز متفاوت بوده است.برخى در قالب سوزناکترین مرثیه‌ها، عواطف را بر انگیخته‌اند و به جنبه‌هاى عاطفى و روحى بیشتر تکیه داشته‌اند، برخى حالت مقتل و واقعه نگارى و ثبت قضایا را دارد، برخى هم بخصوص از شاعران متأخر و معاصر،چه عرب و چه فارس، در سروده‌هاى خویش حالت نقد نسبت به عزادارى و گریۀ صرف دارند و عاشورا را از زاویۀ حماسى و انقلابى‌اش نگریسته و مطرح ساخته‌اند،تا الگویى براى مبارزه با ستم و ستمگران و فقر آفرینان و دفاع از حق و عدل و انسانیت و آزادگى باشد و از اینکه شیعه و مسلمانان،از حادثۀ عاشورا تنها به گریه و ماتم بسنده کنند و درس تعهد اجتماعى و تلاش و تحرک سیاسى نگیرند،نکوهش کرده‌اند.در هر صورت،آنچه در شعر عاشورا ضرورى است،آن است که هم مستند و صحیح و متکى به منابع معتبر تاریخى و حدیثى باشد،هم چهرۀ منفى و انحرافى از شخصیتهاى عاشورا و واقعۀ کربلا که رنگ ذلت و زبونى دارد یا آمیخته به اغراق و گزافه‌گویى است،نداشته باشد.


== منبع ==
==منبع==


* [http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=559291&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، قم، معارف، ج۱، ص ۲۵۲-۲۵۳.]
*[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=559291&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، قم، معارف، ج۱، ص ۲۵۲-۲۵۳.]


== پی‌نوشت ==
==پی‌نوشت==
<references />
<references />
[[رده:مفاهیم]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۴ اکتبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۴:۵۵

استفاده از قالب نافذ و ماندگار شعر براى زنده نگهداشتن حماسۀ عاشورا و یاد امام حسین(ع) از دیرباز رواج داشته و مورد تشویق اهل بیت بوده است و مرثیه، از محورهاى عمدۀ سروده‌هاى شاعران شیعى و علاقه‌مند به خاندان نبوت به شمار مى‌آمده و مى‌آید.

امام حسین(ع) کشتۀ اشکها و زندۀ مرثیه‌هاست. از حضرت صادق(ع)روایت است: «ما من احد قال فى الحسین شعرا فبکى و ابکى به الا اوجب الله له الجنة و غفر له» [۱] از این رهگذر،انبوهى از سروده‌هاى عاشورایى در قالب قصیده،مثنوى،رباعى،دو بیتى،ترکیب بند،نوحه و تعزیه در فرهنگ دینى ما وجود دارد که در سوگواریها و مناسبتهاى گوناگون مورد بهره‌بردارى قرار مى‌گیرد.


شاعران عاشورایی[ویرایش | ویرایش مبدأ]

شاعران عاشورایى، احساس خویش را نسبت به آن حماسه در قالب شعر، بیان مى‌کنند و از این راه، بخشى از ادبیات غنى شیعه در زبانهاى مختلف شکل مى‌گیرد. در زبان عربى، از همان آغاز، پس از حادثۀ کربلا، آن ماجرا به شعر راه یافت و بازماندگان شهدا از اهل بیت(ع) به سرودن مرثیه پرداختند. سپس شاعران دیگر در سالها و قرنهاى دیگر،همواره شعر را در ترسیم نهضت کربلا و مصیبتهاى اهل بیت به کار گرفتند.سلسلۀ شاعران مرثیه سرا طولانى است.از جمله مى‌توان از اینان یاد کرد:

و...دیگران.

سبک شاعران عاشورایی[ویرایش | ویرایش مبدأ]

سبک شاعران در سرودن شعر عاشورا نیز متفاوت بوده است.برخى در قالب سوزناکترین مرثیه‌ها، عواطف را بر انگیخته‌اند و به جنبه‌هاى عاطفى و روحى بیشتر تکیه داشته‌اند، برخى حالت مقتل و واقعه نگارى و ثبت قضایا را دارد، برخى هم بخصوص از شاعران متأخر و معاصر،چه عرب و چه فارس، در سروده‌هاى خویش حالت نقد نسبت به عزادارى و گریۀ صرف دارند و عاشورا را از زاویۀ حماسى و انقلابى‌اش نگریسته و مطرح ساخته‌اند،تا الگویى براى مبارزه با ستم و ستمگران و فقر آفرینان و دفاع از حق و عدل و انسانیت و آزادگى باشد و از اینکه شیعه و مسلمانان،از حادثۀ عاشورا تنها به گریه و ماتم بسنده کنند و درس تعهد اجتماعى و تلاش و تحرک سیاسى نگیرند،نکوهش کرده‌اند.در هر صورت،آنچه در شعر عاشورا ضرورى است،آن است که هم مستند و صحیح و متکى به منابع معتبر تاریخى و حدیثى باشد،هم چهرۀ منفى و انحرافى از شخصیتهاى عاشورا و واقعۀ کربلا که رنگ ذلت و زبونى دارد یا آمیخته به اغراق و گزافه‌گویى است،نداشته باشد.

منبع[ویرایش | ویرایش مبدأ]

پی‌نوشت[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  1. رجال شیخ طوسى،ص ۲۸۹.