سلطانى کلهر کرمانشاهى: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
| خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
حسین قلى خان فرزند مصطفى قلى خان دیوان بیگى از ایل کلهر، زادگاهش کرمانشاه و متخلص به «سلطانى» بود. | حسین قلى خان فرزند مصطفى قلى خان دیوان بیگى از ایل کلهر، زادگاهش کرمانشاه و متخلص به «سلطانى» بود. | ||
==آثار== | |||
سلطانى علاوه بر اشرافى که بر دواوین شعرا، فنون ادبى و دقایقى کلامى داشته، از طبع بسیار توانایى نیز برخوردار بوده و به شیوۀ متقدمین طبع‌آزمایى مى‌کرده و طبعش بیشتر به سبک خراسانى متمایل بوده است. محضر او براى شعراى هم‌عصرش مغتنم و وجودش انجمن‌افروز اهل ادب بوده است و مسلما منظومه‌هاى شیواى عاشورایى او با تأثیرات دامنه‌دارى در شعرایى که با او معاصر بوده‌اند، همراه بوده است. | |||
=== آثار منظوم و منثور === | |||
*ضیاء الفرقدین<ref>مثنوى در بحر رمل در حدود 5 هزار بیت در مصیبت سید الشهداء حسین بن على (ع)</ref> | |||
*حدیقة الاعجاز<ref>مثنوى در بحر خفیف مشتمل بر مناقب حضرت مولا على (ع)</ref> | |||
*هفت اورنگ<ref>مثنوى در بحر خفیف در حدود 5 هزار بیت شامل هفت مجلس بهرام گور</ref> | |||
*قصۀ عجیب و غریب<ref>در داستان هزار و یکشب در حدود 9 هزار بیت در بحر تقارب</ref> | |||
*غزلیات، مثنویات و مراثى | |||
*مثنوى مینوسر<ref>در ذکر مصیبت امام حسین در بحر تقارب</ref> | |||
* ضیاء الفرقدین | *لیلى و مجنون<ref>به طرز نظامى و امیر خسرو</ref> | ||
* حدیقة الاعجاز | *دیوان قصاید<ref>در حدود بیست و پنج هزار بیت</ref> | ||
* هفت اورنگ | *گلستان مراد<ref>در مدایح دولتمردان</ref> | ||
* قصۀ عجیب و غریب | *بحر البکاء<ref>در سوگ سرور آزادگان جهان حسین بن على (ع)</ref> | ||
* غزلیات، مثنویات و مراثى | *بدایع الوقایع<ref>در تاریخ وقایع جهان</ref> | ||
* مثنوى مینوسر | *طراز البیان<ref>ترجمۀ تاریخ ابن خلّکان</ref> | ||
* لیلى و مجنون | *درّة السلطانیه<ref>در تاریخ آل عثمان</ref> | ||
* دیوان قصاید | *تصحیح دیوان امیر معزى | ||
* گلستان مراد | *مناقب حسامیه<ref>در تاریخ حکومت کرمانشاه و کردستان</ref> | ||
* بحر البکاء | *قصاید سلطانیه<ref>که به سال 1337 ه.ق به چاپ رسیده</ref> | ||
* بدایع الوقایع | *نجات الثقلین فى مقتل الحسین | ||
* طراز البیان | *مثنوى تمثال البدیع<ref>به وزن مخزن الاسرار</ref> | ||
* درّة السلطانیه | *شکرستان<ref>به وزن حدیقه</ref> | ||
* تصحیح دیوان امیر معزى | *مثنوى نور الیقین<ref>بر وزن رمل</ref> | ||
* مناقب حسامیه | *رسالۀ باغستان<ref>به شیوۀ گلستان</ref> | ||
* قصاید سلطانیه | *گنج بادآور<ref>کتابى در شرح لغات و اشعار فارسى</ref> | ||
* نجات الثقلین فى مقتل الحسین | *کتابى در قواعد قافیه و عروض | ||
* مثنوى تمثال البدیع به وزن مخزن الاسرار | *تذکرۀ موسوم به مطلع شعرى در ذکر اشعار معاصرین<ref>''حدیقة الشعراء''، ج اول، ص 800.</ref> | ||
* شکرستان به وزن حدیقه | |||
* مثنوى نور الیقین بر وزن رمل | |||
* رسالۀ باغستان به شیوۀ گلستان | |||
* کتابى در شرح لغات و اشعار فارسى | |||
* کتابى در قواعد قافیه و عروض | |||
* تذکرۀ موسوم به مطلع شعرى در ذکر اشعار معاصرین<ref>''حدیقة الشعراء''، ج اول، ص 800.</ref> | |||
===اشعار=== | ===اشعار=== | ||
==== ترکیب‌بند حسینى در تذکرۀ حدیقة الشعراء ==== | ====ترکیب‌بند حسینى در تذکرۀ حدیقة الشعراء==== | ||
===بند اول=== | ===بند اول=== | ||
| خط ۱۲۷: | خط ۱۲۴: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
* [[کاروان شعر عاشورا|محمد علی مجاهدی، ''کاروان شعر عاشورا''، زمزم هدایت، ج1، ص 370-373.]] | *[[کاروان شعر عاشورا|محمد علی مجاهدی، ''کاروان شعر عاشورا''، زمزم هدایت، ج1، ص 370-373.]] | ||
==پی نوشت== | ==پی نوشت== | ||
نسخهٔ ۸ سپتامبر ۲۰۱۹، ساعت ۱۱:۱۱
| سلطانى کلهر کرمانشاهى | |
|---|---|
| نام اصلی | حسین قلى خان |
| زمینهٔ کاری | شاعر |
| زادروز | کرمانشاه |
| پدر و مادر | مصطفى قلى خان دیوان بیگى |
| سبک نوشتاری | سبک خراسانى |
سلطانی کلهر کرمانشاهی (زاده 1350 ه.ق در کرمانشاه- درگذشته 1307 ه.ق)[۱] از شعرا و نویسندگان بنام سده سیزدهم هجرى بود.
زندگینامه
حسین قلى خان فرزند مصطفى قلى خان دیوان بیگى از ایل کلهر، زادگاهش کرمانشاه و متخلص به «سلطانى» بود.
آثار
سلطانى علاوه بر اشرافى که بر دواوین شعرا، فنون ادبى و دقایقى کلامى داشته، از طبع بسیار توانایى نیز برخوردار بوده و به شیوۀ متقدمین طبع‌آزمایى مى‌کرده و طبعش بیشتر به سبک خراسانى متمایل بوده است. محضر او براى شعراى هم‌عصرش مغتنم و وجودش انجمن‌افروز اهل ادب بوده است و مسلما منظومه‌هاى شیواى عاشورایى او با تأثیرات دامنه‌دارى در شعرایى که با او معاصر بوده‌اند، همراه بوده است.
آثار منظوم و منثور
- ضیاء الفرقدین[۲]
- حدیقة الاعجاز[۳]
- هفت اورنگ[۴]
- قصۀ عجیب و غریب[۵]
- غزلیات، مثنویات و مراثى
- مثنوى مینوسر[۶]
- لیلى و مجنون[۷]
- دیوان قصاید[۸]
- گلستان مراد[۹]
- بحر البکاء[۱۰]
- بدایع الوقایع[۱۱]
- طراز البیان[۱۲]
- درّة السلطانیه[۱۳]
- تصحیح دیوان امیر معزى
- مناقب حسامیه[۱۴]
- قصاید سلطانیه[۱۵]
- نجات الثقلین فى مقتل الحسین
- مثنوى تمثال البدیع[۱۶]
- شکرستان[۱۷]
- مثنوى نور الیقین[۱۸]
- رسالۀ باغستان[۱۹]
- گنج بادآور[۲۰]
- کتابى در قواعد قافیه و عروض
- تذکرۀ موسوم به مطلع شعرى در ذکر اشعار معاصرین[۲۱]
اشعار
ترکیب‌بند حسینى در تذکرۀ حدیقة الشعراء
بند اول
| این منم بنهاده سر در سجده‌گاه راستین | سوده پیشانى به خاک آستان شاه دین | |
| این منم چون آسمان خم کرده پشت بندگى | در حریمى کآسمان از حرمتش بوسد زمین | |
| این منم با زائران، گرد ضریحى در طواف | کش بود برتر شکوه از کرسى و عرش برین | |
| این منم بهر زیارت در مقام قرب دوست | با گروه قدسیان عالم بالا، قرین | |
| این منم کز فخر بر نه گنبد چرخم عروج | در رواق عرش طاق سبط خیر المرسلین | |
| این منم در منزلت انباز با روح القدس | این منم در مرتبت همراز با روح الامین | |
| این منم کز روزگارم بهره، اقبالى چنان | این منم کز کردگارم یار، توفیقى چنین | |
| مورم، اما دست بر ملک سلیمان یافتم | ره چو بر درگاه شاهنشاه ایمان یافتم [۲۲] |
بند دوم
| کیست کش روى ضراعت [۲۳] سوى این درگاه نیست؟ | و آن کدامین کس که در کوى تو او را راه نیست؟ | |
| نیست بر روى فقیران بسته هرگز باب تو | باز اگر باب کریمان گاه هست و، گاه نیست | |
| شرط بذل نعمت، استحقاق مسکینان بود | ورنه تأخیر و قصورى در عطاى شاه نیست | |
| هم ازین معنى ز(حافظ) عرضه دارم یک دو بیت | آن‌که در نظمش، کس از امثال و از اشباه نیست: | |
| «هرچه هست از قامت ناساز بى‌اندام ماست | ورنه تشریف تو بر بالاى کس کوتاه نیست | |
| هر که خواهد گو بیا و، هر که خواهد گو برو | کبر و نازِ حاجب و دربان درین درگاه نیست» | |
| طرفه نبود گر به (سلطانى) درین نظم متین | قدسیان عالم بالا سرایند:آفرین [۲۴] |
منابع
پی نوشت
- ↑ سلطانى بنا به گفتۀ صاحب حدیقه در 1303 وفات یافته...و حال آن‌که مرحوم باقر شاکرى در تذکره مختصر شعراى کرمانشاه 1250 را سال ولادت و 1307 را سال وفات سلطانى دانسته‌اند...»
- ↑ مثنوى در بحر رمل در حدود 5 هزار بیت در مصیبت سید الشهداء حسین بن على (ع)
- ↑ مثنوى در بحر خفیف مشتمل بر مناقب حضرت مولا على (ع)
- ↑ مثنوى در بحر خفیف در حدود 5 هزار بیت شامل هفت مجلس بهرام گور
- ↑ در داستان هزار و یکشب در حدود 9 هزار بیت در بحر تقارب
- ↑ در ذکر مصیبت امام حسین در بحر تقارب
- ↑ به طرز نظامى و امیر خسرو
- ↑ در حدود بیست و پنج هزار بیت
- ↑ در مدایح دولتمردان
- ↑ در سوگ سرور آزادگان جهان حسین بن على (ع)
- ↑ در تاریخ وقایع جهان
- ↑ ترجمۀ تاریخ ابن خلّکان
- ↑ در تاریخ آل عثمان
- ↑ در تاریخ حکومت کرمانشاه و کردستان
- ↑ که به سال 1337 ه.ق به چاپ رسیده
- ↑ به وزن مخزن الاسرار
- ↑ به وزن حدیقه
- ↑ بر وزن رمل
- ↑ به شیوۀ گلستان
- ↑ کتابى در شرح لغات و اشعار فارسى
- ↑ حدیقة الشعراء، ج اول، ص 800.
- ↑ همان، ج اول، ص 798.
- ↑ ضراعت: تضرع کردن و فروتنى نمودن.(فرهنگ معین)
- ↑ همان، ص 798 و 799.