میرزا علی شفائی (میرزا اصلان)

میرزا علی شفائی (میرزا اصلان)، از هنرمندان ایرانی در زمینه پرده‌ خوانی و نقاشی پرده است.

میرزا علی شفائی (میرزا اصلان)
زاده	1327 شمسی روستای خشکناب-هریس
ملیت	ایرانی
شناخته‌شده برای	هنرهای نمایشی

شیوه اجرای نمایش

میرزا علی در مکتب علوم دینی تحصیل کرده است و از وقایع تاریخی و دینی آگاهی کامل دارد. وی در اجرای نمایش به واسطه دانش فنی به بیان و روایت متکی است. حرکات نمایشی این پرده خوان در دو گونه مأخوذ از دو رفتار در حوزه درک حضوری و حصولی قابل تفکیک است. در بخش حضوری حرکات وی برآمده از ویژگی‌های آئینی و در بخش دوم صورت‌های معمول عقلانی دیده می‌شود که قبل از اعمال ویژگی‌های فردی، میان اغلب پرده خوانان مشترک است.

شیوه اجرای آواز

میرزا علی شفائی در اجرای شیوه آوازی پرده خوانان از سنت‌های قدیم پیروی می‌کند. این شیوه پرده خوانی در معنی دوار و در ظاهر پر از گوناگونی و تنوع است. ذکر اسم اعظم، دعا، مناجات، پیش واقعه، واقعه و ... ترتیبی است که وی با رجوع به آن، هر جزء را با صفات خود ادا می‌کند.

ادوار و اکوار پرده خوانی

مرشد میرزا علی با درک و شناخت مقدمات و درجات و ترتیبات پرده خوانی به شیوه قدیم ادوار ظاهر و نهان پرده را می‌خواند و اجرا می‌کند. در اجرای وی اشاره به برخی از اوصاف حکمی در ادوار و اکوار پرده و پرده خوانی ضروری است. پرده خوانی فرآیندی دوار و معنی‌دار است که به شکل اسپیرال یا مارپیچ تکوین می‌یابد. دوایر اصلی و فرعی آن با ترکیب‌های خاص توسط پرده خوانان در هم می‌آمیزند و هر پرده خوانی دایره اصلی مأخوذ از نحوه تلقی مثالی و ازلی پنج مقام را در ساحت نزول اسماء و کثرت اسماء که منجر به وقوع داستان می‌شود نشان می‌دهد: ذکر اسم اعظم، دعای اول، دعای دوم، گریز و واقعه.

پرده خوانی در گذشته و حال

میرزا علی در روستا زندگی می‌کند، امور مذهبی و حل اختلافات مردم را عهده‌دار است و پرده خوانی، مداحی، نقالی، اذان گفتن و تعزیه خوانی در متن زندگی دینی و اجتماعی وی قرار دارد. میرزا علی پرده خوانی را وظیفه می‌داند و از طریق آن سعی دارد خود و مردم را هدایت نماید. این خصائل در نزد پرده خوانان ساکن شهرهای بزرگ دیگر به پر رنگی پرده خوانان ساکن روستاها به واسطه ظهور شیوه‌های معیشتی جدید و گسترش فضاهای انتزاعی در زندگی اجتماعی مردم در نظام‌های با اختلافات طبقاتی شدید، دیده نمی‌شود و به پرده خوانی نمادی از سنت‌های نمایشی گذشته است که مشروط به حمایت ارگان‌های فرهنگی در حد محدود قادر خواهد بود به حیات مجازی‌اش ادامه دهد.

پرده

پرده‌های میرزا علی شفائی توسط خود وی نقاشی می‌شوند. پرده‌ای که وی در حال حاضر با آن پرده خوانی می‌کند، 13 متر طول و 2 متر ارتفاع دارد. در آن 33 مجلس و صدها صورت نقاشی شده است. مجالس با موقعیت‌های گوناگونی ترسیم شده‌اند که نکات مهم را نشان می‌دهند. سبک و نوع نقاشی او به ادوار قبل از پیدایش شیوه‌های معاصر بازمی‌گردد، که با محمد مدبر و قوللر آقاسی شناخته می‌شود. صورت‌ها هم چون نقاشی‌های پرده بیانگر ویژگی‌های کلی‌اند که صف اولیاء و اشقیاء را مشخص می‌کنند. اولیاء از چهره‌های زیبا و موقر، متین و مؤمنانه برخوردارند و اشقیاء ددمنش، برافروخته و نازیبا هستند.

منبع

• منبع این مدخل از مجموعه سی جلدی مرشدان پرده خوان و حاصل فعالیت‌های پژوهشی حمیدرضا اردلان است. در این مداخل برای رعایت حقوق ناشر و مؤلف و همچنین ترغیب علاقمندان به تهیه اثر، خلاصه‌ای از کتاب سی جلدی مرشدان پرده خوان آورده شده است.