۹٬۵۴۵
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
T.ramezani (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
| تصویر =Diʻbil al-Khuzāʻī-Arabic Praise poetry on Ali al-Ridha-Tiling-Balasar Mosque (Latitudinal Cropped).jpg | | تصویر =Diʻbil al-Khuzāʻī-Arabic Praise poetry on Ali al-Ridha-Tiling-Balasar Mosque (Latitudinal Cropped).jpg | ||
| اندازه تصویر = 300px | | اندازه تصویر = 300px | ||
| عنوان تصویر = دو بیت از قصیدهٔ مدحیِ دعبل خزاعی برای | | عنوان تصویر = دو بیت از قصیدهٔ مدحیِ دعبل خزاعی برای علی بن موسی الرضا، روی کاشی‌کاری‌های مسجد بالاسر | ||
| زادروز = | | زادروز = 765 (میلادی)/ 148 (قمری) | ||
| زادگاه = | | زادگاه = کوفه | ||
| تاریخ مرگ = | | تاریخ مرگ = 835 (میلادی)/220 (قمری) | ||
| مکان مرگ = | | مکان مرگ = شوش | ||
| نژاد = | | نژاد = عرب خزاعی، کوفی | ||
| تحصیلات = ادبیات و | | تحصیلات = ادبیات و شعر عربی | ||
| پیشه = | | پیشه = شاعر | ||
| شناخته‌شده برای = نزد شیعیان: | | شناخته‌شده برای = نزد شیعیان: مدح علی بن موسی الرضا؛ نزد عباسیان: هجو خلفا | ||
| نقش‌های برجسته = | | نقش‌های برجسته = | ||
| سبک = | | سبک = شعر عربی در دورهٔ اول عباسی | ||
| تأثیرگذاران = | | تأثیرگذاران = | ||
| تأثیرپذیرفتگان = | | تأثیرپذیرفتگان = | ||
| آثار = اشعار | | آثار = اشعار | ||
| خویشاوندان سرشناس = پسرعمویش | | خویشاوندان سرشناس = پسرعمویش محمد بن عبدالله خزاعی | ||
}} | }} | ||
'''دعبل خزاعی'''، از شاعران شیعه و راویان حدیث است. | |||
''' | |||
== زندگینامه == | |||
دعبل بن علی بن رزین خزاعی از قبیله مشهور «خزاعه» بود این قبیله شاخه‌ای از قبیله بزرگ و معروف «ازد» بود که در سرزمین یمن زندگی می‌کرد. پدرش علی از تبار پاک «بدیل بن حدقاء» صحابی بزرگوار پیامبر و بزرگ قبیله‌ی خزاعه در صدر اسلام بود. بدیل قبل از فتح مکّه اسلام آورد و خاندانش از بیوتات قدیم شیعه و شاعر و راوی حدیث بودند. جدّ اعلای او عبد اللّه بن بدیل سفیر پیغمبر از شیعیان مخلص علی (ع) بود که از قهرمانان بزرگ حماسه‌ساز جنگ صفین بود و با سه برادر دیگرش عبد الرّحمن و محمّد و عثمان در این جنگ به شهادت رسیدند. | دعبل بن علی بن رزین خزاعی از قبیله مشهور «خزاعه» بود این قبیله شاخه‌ای از قبیله بزرگ و معروف «ازد» بود که در سرزمین یمن زندگی می‌کرد. پدرش علی از تبار پاک «بدیل بن حدقاء» صحابی بزرگوار پیامبر و بزرگ قبیله‌ی خزاعه در صدر اسلام بود. بدیل قبل از فتح مکّه اسلام آورد و خاندانش از بیوتات قدیم شیعه و شاعر و راوی حدیث بودند. جدّ اعلای او عبد اللّه بن بدیل سفیر پیغمبر از شیعیان مخلص علی (ع) بود که از قهرمانان بزرگ حماسه‌ساز جنگ صفین بود و با سه برادر دیگرش عبد الرّحمن و محمّد و عثمان در این جنگ به شهادت رسیدند. | ||
دعبل در سال 148 هجری (سال شهادت امام جعفر صادق (ع)) در خانواده‌ای مشهور به علم و فضل و ایمان و شعر و ادب و دوستدار اهل بیت متولّد شد. پدرش علی بن رزین و عمویش عبد اللّه و پسر عمویش ابو شیص از شاعران روزگار بودند. دعبل در چنین خاندانی که دوستی آل علی و شعر و ادب از امتیازات آنان بود، رشد و نمو کرد. دوران کودکی و جوانی را در کوفه گذراند و نبوغ شاعرانه‌اش در آن دیار شکوفا شد.<ref>الغدیر؛ ج 2، ص 365.</ref> در آن زمان کوفه یکی از مراکز مهمّ علمی، ادبی و دینی در دنیای اسلام بود بنابراین فضای محیط و اجتماعی که دعبل در آن تعلیم و تربیت یافت آکنده از ذوق و شعر و ادب و رقابت‌های شاعرانه بود. | دعبل در سال 148 هجری (سال شهادت امام جعفر صادق (ع)) در خانواده‌ای مشهور به علم و فضل و ایمان و شعر و ادب و دوستدار اهل بیت متولّد شد. پدرش علی بن رزین و عمویش عبد اللّه و پسر عمویش ابو شیص از شاعران روزگار بودند. دعبل در چنین خاندانی که دوستی آل علی و شعر و ادب از امتیازات آنان بود، رشد و نمو کرد. دوران کودکی و جوانی را در کوفه گذراند و نبوغ شاعرانه‌اش در آن دیار شکوفا شد.<ref>الغدیر؛ ج 2، ص 365.</ref> در آن زمان کوفه یکی از مراکز مهمّ علمی، ادبی و دینی در دنیای اسلام بود بنابراین فضای محیط و اجتماعی که دعبل در آن تعلیم و تربیت یافت آکنده از ذوق و شعر و ادب و رقابت‌های شاعرانه بود. | ||
| خط ۷۵: | خط ۴۲: | ||
تاریخ شهادت او در سال 246 ه. ق. می‌باشد. <ref>تاریخ بغداد؛ ج 8، ص 385.</ref> دعبل سه فرزند داشت عبد اللّه، علی و حسین. علی و حسین ذوق شعری را از پدر به ارث برده بودند و هر دو شاعر بودند. حسین دیوان شعری هم داشته و برخی از اشعارش در کتب تواریخ و تذکره‌ها آمده است. <ref>الفهرست، ابن ندیم، ص 229.</ref> | تاریخ شهادت او در سال 246 ه. ق. می‌باشد. <ref>تاریخ بغداد؛ ج 8، ص 385.</ref> دعبل سه فرزند داشت عبد اللّه، علی و حسین. علی و حسین ذوق شعری را از پدر به ارث برده بودند و هر دو شاعر بودند. حسین دیوان شعری هم داشته و برخی از اشعارش در کتب تواریخ و تذکره‌ها آمده است. <ref>الفهرست، ابن ندیم، ص 229.</ref> | ||
== آثار == | |||
1- دیوان اشعار: اگرچه قسمت اعظم اشعار شاعر بزرگ و انقلابی شیعه از بین رفته است اما ادیب معروف «ابو بکر محمّد بن یحیی صولی» (م 335 ه. ق.) قسمتی از آنها را گردآوری و در سیصد صفحه نوشته است <ref>همانجا.</ref> که مشتمل بر 1176 بیت می‌باشد. | 1- دیوان اشعار: اگرچه قسمت اعظم اشعار شاعر بزرگ و انقلابی شیعه از بین رفته است اما ادیب معروف «ابو بکر محمّد بن یحیی صولی» (م 335 ه. ق.) قسمتی از آنها را گردآوری و در سیصد صفحه نوشته است <ref>همانجا.</ref> که مشتمل بر 1176 بیت می‌باشد. | ||
| خط ۸۶: | خط ۵۱: | ||
تألیف این دو کتاب و احتمالا آثار علمی دیگر نشان می‌دهد دعبل علاوه بر سرودن شعر در تألیف هم دستی داشته و از گروه شاعران عالم و عالمان شاعر و نویسنده بوده و اگر جنبه‌ی نقل حدیث از امامان معصوم (ع) و نقل حدیث توسط دیگر محدّثان را بر شعر و تألیفاتش بیفزاییم او را شاعری فرزانه و اندیشه‌وند و صاحب‌نظر جامع خواهیم شناخت. <ref>دعبل خزاعی؛ با تلخیص. دایرة المعارف تشیع.</ref> | تألیف این دو کتاب و احتمالا آثار علمی دیگر نشان می‌دهد دعبل علاوه بر سرودن شعر در تألیف هم دستی داشته و از گروه شاعران عالم و عالمان شاعر و نویسنده بوده و اگر جنبه‌ی نقل حدیث از امامان معصوم (ع) و نقل حدیث توسط دیگر محدّثان را بر شعر و تألیفاتش بیفزاییم او را شاعری فرزانه و اندیشه‌وند و صاحب‌نظر جامع خواهیم شناخت. <ref>دعبل خزاعی؛ با تلخیص. دایرة المعارف تشیع.</ref> | ||
== نمونه اشعار == | |||
دعبل سه بیت شعر سرود و به نزدیکانش گفت بعد از مرگ بر روی سنگ مزارم آن را بنویسید که چنین است: | دعبل سه بیت شعر سرود و به نزدیکانش گفت بعد از مرگ بر روی سنگ مزارم آن را بنویسید که چنین است: | ||
| خط ۹۹: | خط ۶۳: | ||
1- دعبل توشه‌ی اقرار به یگانگی خداوند را برای رستخیز خویش آماده کرده است. | 1- دعبل توشه‌ی اقرار به یگانگی خداوند را برای رستخیز خویش آماده کرده است. | ||
2- وی خالصانه شهادت به وحدت حق می‌دهد و امیدوارست که خداوند در روز رستاخیز بر او رحمت آورد. | 2- وی خالصانه [[شهادت]] به وحدت حق می‌دهد و امیدوارست که خداوند در روز رستاخیز بر او رحمت آورد. | ||
3- مولای دعبل، خدا و رسول اویند و مولای او جانشین به حقّ پیامبر یعنی علی است. | 3- مولای دعبل، خدا و رسول اویند و مولای او جانشین به حقّ پیامبر یعنی علی است. | ||
| خط ۴۵۱: | خط ۴۱۵: | ||
33- این خانه‌های ویران خانه‌ی عبد اللّه بن عباس و برادرش فضل است و فضل که در خلوتها محرم راز رسول خدا بود. | 33- این خانه‌های ویران خانه‌ی عبد اللّه بن عباس و برادرش فضل است و فضل که در خلوتها محرم راز رسول خدا بود. | ||
34- خانه‌ی حسن و حسین (ع) دو فرزندزاده‌ی پیامبر (ص)، آن دو فرزند وصیّ پیامبر، «علی» (ع) که وارث علم خداوندی و صاحب همه‌ی خوبی‌ها و زیبایی‌ها بود. | 34- خانه‌ی حسن و [[حسین|حسین (ع)]] دو فرزندزاده‌ی پیامبر (ص)، آن دو فرزند وصیّ پیامبر، «علی» (ع) که وارث علم خداوندی و صاحب همه‌ی خوبی‌ها و زیبایی‌ها بود. | ||
35- این خانه‌های ویران و متروک، جایگاه نزول وحی الهی است، آنجاکه بر احمد (ص) موعود در کتب آسمانی باران وحی می‌بارید. | 35- این خانه‌های ویران و متروک، جایگاه نزول وحی الهی است، آنجاکه بر احمد (ص) موعود در کتب آسمانی باران وحی می‌بارید. | ||
| خط ۹۳۶: | خط ۹۰۰: | ||
6- چنین ناپاک‌زادگانی آشکارا بر آن پاک‌زادگان شمشیر کشیدند، اندوهگین نیستی؟ | 6- چنین ناپاک‌زادگانی آشکارا بر آن پاک‌زادگان شمشیر کشیدند، اندوهگین نیستی؟ | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج1، ص:99-120. | * [http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=700738&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج1، ص:99-120.] | ||
==پی نوشت== | ==پی نوشت== | ||
| خط ۹۵۱: | خط ۹۱۰: | ||
[[رده:شاعران]] | [[رده:شاعران]] | ||
[[رده:شاعران عرب]] | [[رده:شاعران عرب]] | ||
<references /> | |||