تشت‌گذاری: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حسین
پرش به ناوبری پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۲ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۶: خط ۶:
  | زیرنویس2    =  
  | زیرنویس2    =  
| اطلاعات آئین = اطلاعات آئین
| اطلاعات آئین = اطلاعات آئین
  | زمان برگزاری = 27 تا 30 ذی‌الحجة|ذی‌الحجه
  | زمان برگزاری = ۲۷ تا ۳۰ ذی‌الحجة|ذی‌الحجه
  | مکان برگزاری = مساجد
  | مکان برگزاری = مساجد
  | گستره جغرافیایی  = اردبیل، آذربایجان شرقی  
  | گستره جغرافیایی  = اردبیل، آذربایجان شرقی  
خط ۲۱: خط ۲۱:




'''تشت‌گذاری یا تشت‌گردانی''' از مناسک و مراسم عزاداری امام حسین|عزاداری امام حسین(ع) در ایران، به‌ویژه در مناطق آذری‌نشین است. این آیین پیش از آغاز [[محرم]] در روزهای بیست و هفتم تا سی‌ام ذی‌الحجة|ذی‌الحجه و در مسجد|مساجد و حسینیه|حسینیه‌ها برگزار می‌شود. در این مراسم عزاداران تشت‌های آب را که نمادی از رود [[فرات]] است با خود حمل می‌کنند و به درون مسجد می‌آورند. برخی این منسک را برگرفته از رفتار سپاه امام حسین(ع) در مقابله با سپاه حر بن یزید، در 27 ذی‌الحجه می‌دانند که در آن حسین(ع) دستور داد آب مشک‌ها را داخل تشت‌هایی ریخته، سپاه حر و اسبان‌شان را سیراب کنند.
'''تشت‌گذاری یا تشت‌گردانی''' از مناسک و مراسم [[عزادارى|عزاداری]] [[امام حسین(ع)]] در ایران، به‌ویژه در مناطق آذری‌نشین است. این آیین پیش از آغاز [[محرم]] در روزهای بیست و هفتم تا سی‌ام ذی‌الحجة|ذی‌الحجه و در مساجد و [[حسینیه|حسینیه‌ها]] برگزار می‌شود. در این مراسم عزاداران تشت‌های آب را که نمادی از رود [[فرات]] است با خود حمل می‌کنند و به درون مسجد می‌آورند. برخی این منسک را برگرفته از رفتار سپاه [[حسین|امام حسین(ع)]] در مقابله با سپاه [[حر بن یزید ریاحی|حر بن یزید]]، در ۲۷ ذی‌الحجه می‌دانند که در آن حسین(ع) دستور داد آب مشک‌ها را داخل تشت‌هایی ریخته، سپاه حر و اسبان‌شان را سیراب کنند.
 
 
 
 
==تاریخچه برگزاری تشت‌گذاری==
==تاریخچه برگزاری تشت‌گذاری==
سابقه تشت‌گذاری به دوران [[صفویه]] باز می‌گردد، وجود تشتی در مسجد بازار چاقوسازان [[اردبیل]]، متعلق به دوران شاه عباس (1038ق) مؤید این مطلب است.<ref>مظاهری، فرهنگ سوگ شیعی، 1395ش، ص330.</ref> در دوران [[قاجار]] این مراسم فقط در [[مسجد جامع اردبیل]] برگزار می‌شد؛ اما بعدها به دیگر محلات شهر و دیگر شهرهای ترک‌زبان گسترش یافت. در سال‌های اخیر در اکثر شهرهای [[آذربایجان]] و [[زنجان]] این مراسم برگزار می‌شود. برگزارکنندگان این مراسم، این آیین را نمادی از ایثار و فداکاری امام حسین(ع) و یارانش در سیراب کردن سپاه [[حر بن یزید ریاحی|حر ابن یزید ریاحی]] و اسب‌های آنها در روز 27 [[ذی الحجه]] سال 60ق<ref>مظاهری، محسن‌حسام، فرهنگ سوگ شیعی، 1395ش، ص 330.</ref> و  نمادی از فداکاری [[حضرت عباس علیه السلام|عباس(ع)]] در  آب آوردن برای زنان و کودکان  در [[روز عاشورا]] می‌دانند.<ref>تاریخچه آیین تشت گذاری؛ مشرق نیوز.</ref>
سابقه تشت‌گذاری به دوران صفویه باز می‌گردد، وجود تشتی در مسجد بازار چاقوسازان [[اردبیل]]، متعلق به دوران شاه عباس (۱۰۳۸ ق) مؤید این مطلب است.<ref>مظاهری، فرهنگ سوگ شیعی، ۱۳۹۵ ش، ص۳۳۰.</ref> در دوران قاجار این مراسم فقط در مسجد جامع اردبیل برگزار می‌شد اما بعدها به دیگر محلات شهر و دیگر شهرهای ترک‌زبان گسترش یافت. در سال‌های اخیر در اکثر شهرهای آذربایجان و زنجان این مراسم برگزار می‌شود. برگزارکنندگان این مراسم، این آیین را نمادی از ایثار و فداکاری امام حسین(ع) و یارانش در سیراب کردن سپاه [[حر بن یزید ریاحی|حر ابن یزید ریاحی]] و اسب‌های آنها در روز ۲۷ ذی الحجه سال ۶۰ ق<ref>مظاهری، محسن‌حسام، فرهنگ سوگ شیعی، ۱۳۹۵ش، ص ۳۳۰.</ref> و  نمادی از فداکاری [[حضرت عباس علیه السلام|عباس(ع)]] در  آب آوردن برای زنان و کودکان  در [[روز عاشورا]] می‌دانند.<ref>تاریخچه آیین تشت گذاری؛ مشرق نیوز.</ref>
 
 
==زمان و شیوه برگزاری==
==زمان و شیوه برگزاری==
تشت‌گذاری هر سال پیش از محرم و بین روزهای 27 تا 30 ‌[[ذی‌الحجة|ذی‌الحجه]] برگذار می‌شود.<ref>مظاهری، فرهنگ سوگ شیعی، ص329.</ref> در تشت‌گذاری، تشت‌های مخصوصی با احترام توسط بزرگان و ریش‌سفیدان وارد [[مساجد]] و [[حسینیه]]‌ها می‌شود. سپس دعای تشت‌گذاری که عباراتی فارسی و ترکی و عربی است خوانده شده و تشت‌ها را از آب پر می‌کنند. در این مراسم نوحه‌های مربوط به عزای حسینی خوانده شده و عملا مراسم عزاداری حسین(ع) آغاز می‌شود. مردم دست در آب تشت‌ها می‌زنند و آن را نوعی [[بیعت]] با حسین(ع) می‌دانند؛ سپس از این آب به عنوان [[تبرک]] می‌برند.<ref>فرهنگ عاشورا؛ ص 272.</ref>  در مساجد [[اردبیل]]، از سده‌های پیش، جایی برای قرار دادن تشت‌ها وجود داشته  است.
تشت‌گذاری هر سال پیش از محرم و بین روزهای ۲۷ تا ۳۰ ‌ذی‌الحجه برگزار می‌شود.<ref>مظاهری، فرهنگ سوگ شیعی، ص۳۲۹.</ref> در تشت‌گذاری، تشت‌های مخصوصی با احترام توسط بزرگان و ریش‌سفیدان وارد مساجد و [[حسینیه]]‌ها می‌شود. سپس دعای تشت‌گذاری که عباراتی فارسی و ترکی و عربی است خوانده شده و تشت‌ها را از آب پر می‌کنند. در این مراسم نوحه‌های مربوط به عزای حسینی خوانده شده و عملا مراسم عزاداری حسین(ع) آغاز می‌شود. مردم دست در آب تشت‌ها می‌زنند و آن را نوعی [[بیعت]] با حسین(ع) می‌دانند؛ سپس از این آب به عنوان تبرک می‌برند.<ref>فرهنگ عاشورا؛ ص ۲۷۲.</ref>  در مساجد اردبیل، از سده‌های پیش، جایی برای قرار دادن تشت‌ها وجود داشته  است.
 
 
==پیوند به بیرون==
 
==منابع==
==منابع==


*محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، نشر معروف، قم، 1376ش.
*[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=559291&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، نشر معروف، قم، ۱۳۷۶ ش.]
*مظاهری، محسن‌حسام، فرهنگ سوگ شیعی، خیمه، تهران، 1395ش.
*[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=4167120&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author مظاهری، محسن‌حسام، فرهنگ سوگ شیعی، خیمه، تهران، ۱۳۹۵ش.]
*[http://www.mashreghnews.ir/fa/news/81361 تاریخچه آیین تشت گذاری؛ مشرق نیوز]
*[http://www.mashreghnews.ir/fa/news/81361 تاریخچه آیین تشت گذاری؛ مشرق نیوز]
{{عزاداری محرم}}


==پی نوشت==
==پی نوشت==
 
<references />
 
{{درجه بندی
| پیوند = کامل
| رده = ناقص
| جعبه اطلاعات = دارد
| عکس = دارد
| ناوبری = دارد
| منابع = کامل
| نقل مستقیم = ندارد
| جانبداری = ندارد
| رسا بودن = دارد
| جامعیت = ندارد
| زیاده‌نویسی= ندارد
}}
[[en:Basin-placing]]
<onlyinclude></onlyinclude><references />
[[رده:آیین‌ها در ماه محرم]]
[[رده:آیین‌ها در ماه محرم]]
[[رده:آیین‌ها]]
[[رده:آیین‌ها]]
[[رده:مراسم‌ها در ماه محرم]]
[[رده:مراسم‌ها در ماه محرم]]
[[رده:مراسم‌ها]]
[[رده:مراسم‌ها]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۴ فوریهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۰۹:۲۴

تشت‌گذاری
آیین تشت گذاری.jpeg
اطلاعات آئین
زمان‌برگزاری: ۲۷ تا ۳۰ ذی‌الحجة
مکان برگزاری: مساجد
گستره جغرافیایی: اردبیل، آذربایجان شرقی
منشأ تاریخی: صفویان
اشیاء و نمادها: تشت (نماد رود فرات)
وجه نمادین: نمادی از ایثار امام حسین(ع) و یارانش در سیراب کردن سپاه حر ابن یزید ریاحی و اسب‌های آنها
اوراد و اشعار: نوحه‌های عزاداری محرم به زبان‌های ترکی و فارسی


تشت‌گذاری یا تشت‌گردانی از مناسک و مراسم عزاداری امام حسین(ع) در ایران، به‌ویژه در مناطق آذری‌نشین است. این آیین پیش از آغاز محرم در روزهای بیست و هفتم تا سی‌ام ذی‌الحجة|ذی‌الحجه و در مساجد و حسینیه‌ها برگزار می‌شود. در این مراسم عزاداران تشت‌های آب را که نمادی از رود فرات است با خود حمل می‌کنند و به درون مسجد می‌آورند. برخی این منسک را برگرفته از رفتار سپاه امام حسین(ع) در مقابله با سپاه حر بن یزید، در ۲۷ ذی‌الحجه می‌دانند که در آن حسین(ع) دستور داد آب مشک‌ها را داخل تشت‌هایی ریخته، سپاه حر و اسبان‌شان را سیراب کنند.

تاریخچه برگزاری تشت‌گذاری[ویرایش | ویرایش مبدأ]

سابقه تشت‌گذاری به دوران صفویه باز می‌گردد، وجود تشتی در مسجد بازار چاقوسازان اردبیل، متعلق به دوران شاه عباس (۱۰۳۸ ق) مؤید این مطلب است.[۱] در دوران قاجار این مراسم فقط در مسجد جامع اردبیل برگزار می‌شد اما بعدها به دیگر محلات شهر و دیگر شهرهای ترک‌زبان گسترش یافت. در سال‌های اخیر در اکثر شهرهای آذربایجان و زنجان این مراسم برگزار می‌شود. برگزارکنندگان این مراسم، این آیین را نمادی از ایثار و فداکاری امام حسین(ع) و یارانش در سیراب کردن سپاه حر ابن یزید ریاحی و اسب‌های آنها در روز ۲۷ ذی الحجه سال ۶۰ ق[۲] و نمادی از فداکاری عباس(ع) در آب آوردن برای زنان و کودکان در روز عاشورا می‌دانند.[۳]

زمان و شیوه برگزاری[ویرایش | ویرایش مبدأ]

تشت‌گذاری هر سال پیش از محرم و بین روزهای ۲۷ تا ۳۰ ‌ذی‌الحجه برگزار می‌شود.[۴] در تشت‌گذاری، تشت‌های مخصوصی با احترام توسط بزرگان و ریش‌سفیدان وارد مساجد و حسینیه‌ها می‌شود. سپس دعای تشت‌گذاری که عباراتی فارسی و ترکی و عربی است خوانده شده و تشت‌ها را از آب پر می‌کنند. در این مراسم نوحه‌های مربوط به عزای حسینی خوانده شده و عملا مراسم عزاداری حسین(ع) آغاز می‌شود. مردم دست در آب تشت‌ها می‌زنند و آن را نوعی بیعت با حسین(ع) می‌دانند؛ سپس از این آب به عنوان تبرک می‌برند.[۵] در مساجد اردبیل، از سده‌های پیش، جایی برای قرار دادن تشت‌ها وجود داشته است.

منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]

پی نوشت[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  1. مظاهری، فرهنگ سوگ شیعی، ۱۳۹۵ ش، ص۳۳۰.
  2. مظاهری، محسن‌حسام، فرهنگ سوگ شیعی، ۱۳۹۵ش، ص ۳۳۰.
  3. تاریخچه آیین تشت گذاری؛ مشرق نیوز.
  4. مظاهری، فرهنگ سوگ شیعی، ص۳۲۹.
  5. فرهنگ عاشورا؛ ص ۲۷۲.