ترانه: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حسین
پرش به ناوبری پرش به جستجو
جز (Kashani صفحهٔ ترانه های عامیانه را به ترانه منتقل کرد)
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(یک نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
در تقسیم‌بندی عناصر تشکیل دهنده فرهنگ عامه، ترانه یا به تعبیر استاد بهار، «شعر ملی»، خواه در کیفیت و خواه در کمیت، سهم و نقشی بس مهم و کارساز داشته است. اگر تأثیرگذاری و تحرک آفرینی را یکی از هدف‌های هنر بدانیم، «ترانه عامیانه» مسئولیت خود را به بهترین و مؤثرترین صورت در طول تاریخ، خاصه در رخدادهای سیاسی و اجتماعی، ادا کرده است. ترانه در مجموع فرهنگ عامه ایران، همان جایگاه و مقبولیتی را دارد که شعر در ادبیات رسمی دارد. <ref>پناهی سمنانی، 1376، ص 12-13. </ref>
'''ترانه''' یا '''شعر ملی'''،  جلوه‌های منظوم و موزون فرهنگ عامه است و گستره آن از دوبیتی‌ها و ترانه‌های بازی و سرگرمی همچون چیستان شروع می‌شود و تا ترانه‌های لالایی و نوازش کودکان، ترانه‌های نوروز، ترانه‌های کار و تلاش، ترانه‌های دعاگونه، ترانه‌های مخصوص سور و سوگ، متل‌ها و ... ادامه دارد.  
 
در این مجال، منظور از ترانه یا شعر ملی، تمامی جلوه‌های منظوم و موزون فرهنگ عامه است و گستره آن از دوبیتی‌ها و ترانه‌های بازی و سرگرمی همچون چیستان شروع می‌شود و تا ترانه‌های لالایی و نوازش کودکان، ترانه‌های نوروز، ترانه‌های کار و تلاش، ترانه‌های دعاگونه، ترانه‌های مخصوص سور و سوگ، متل‌ها و ... ادامه دارد.  
 
در ابیاتی از مردمان دارالمؤمنین، یزد، سخن از دل‌خستگی‌هایی است که رهاورد روزگار صعب و سخت عاشق دلباخته‌ای است که زبان حال خواننده است و در آن از روزگار، مهلت می‌طلبد تا به کربلا برسد: <ref>باقری، زهرا، به روایت از سلطان هنری، یزد، 1354.</ref>


== جایگاه در فرهنگ ایران ==
ترانه در تقسیم‌بندی عناصر تشکیل دهنده فرهنگ عامه، ترانه یا به تعبیر استاد بهار، «شعر ملی»، خواه در کیفیت و خواه در کمیت، سهم و نقشی بس مهم و کارساز داشته است. اگر تأثیرگذاری و تحرک آفرینی را یکی از هدف‌های هنر بدانیم، «ترانه عامیانه» مسئولیت خود را به بهترین و مؤثرترین صورت در طول تاریخ، خاصه در رخدادهای سیاسی و اجتماعی، ادا کرده است. ترانه در مجموع فرهنگ عامه ایران، همان جایگاه و مقبولیتی را دارد که شعر در ادبیات رسمی دارد. <ref>پناهی سمنانی، 1376، ص 12-13. </ref>


==نمونه ترانه مذهبی==
در ابیاتی از مردمان یزد، سخن از دل‌خستگی‌هایی است که رهاوردی از روزگار، مهلت می‌طلبد تا به کربلا برسد: <ref>باقری، زهرا، به روایت از سلطان هنری، یزد، 1354.</ref>
{{شعر}}  
{{شعر}}  
{{ب| سفید مرغی بودم بر شاخ پسته | فلک سنگم زده بالم شکسته}}  
{{ب| سفید مرغی بودم بر شاخ پسته | فلک سنگم زده بالم شکسته}}  
{{ب| فلک سنگم نزن بالم تو نشکن | غبار بی‌کسی بر من نشسته }}  
{{ب| فلک سنگم نزن بالم تو نشکن | غبار بی‌کسی بر من نشسته }}  
{{ب| فلک سنگی نزن بالی ندارم | میان مرغ‌ها بی‌پر و بالم }}  
{{ب| فلک سنگی نزن بالی ندارم | میان مرغ‌ها بی‌پر و بالم }}  
{{ب| فلک سنگی نزن بالی بگیرم | برم در کربلا منزل بگیرم }}  
{{ب| فلک سنگی نزن بالی بگیرم | برم در [[کربلا]] منزل بگیرم }}  
{{ب| برم شاه نجف پابوس آقام | برم در کربلا آنجا بمیرم}}  
{{ب| برم شاه نجف پابوس آقام | برم در کربلا آنجا بمیرم}}  
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}
==منبع==
==منبع==
* [[محرم و صفر در فرهنگ مردم ایران|اصغر شعاع، علی آنی‌زاده، رقیه حاج محمدیاری، شهرزاد دوستی، الهه شایسته رخ، محرم و صفر در فرهنگ مردم ایران، صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، ص 213-214.]]
 
*[[محرم و صفر در فرهنگ مردم ایران|اصغر شعاع، علی آنی‌زاده، رقیه حاج محمدیاری، شهرزاد دوستی، الهه شایسته رخ، محرم و صفر در فرهنگ مردم ایران، صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، ص 213-214.]]
 
==پی نوشت==
==پی نوشت==
[[رده:آیین‌ها]]
[[رده:آیین‌ها]]
خط ۲۲: خط ۲۴:
[[رده:مراسم‌ها]]
[[رده:مراسم‌ها]]
[[رده:مراسم‌ها در ماه محرم]]
[[رده:مراسم‌ها در ماه محرم]]
<references />

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۷ آوریل ۲۰۲۱، ساعت ۱۵:۲۷

ترانه یا شعر ملی، جلوه‌های منظوم و موزون فرهنگ عامه است و گستره آن از دوبیتی‌ها و ترانه‌های بازی و سرگرمی همچون چیستان شروع می‌شود و تا ترانه‌های لالایی و نوازش کودکان، ترانه‌های نوروز، ترانه‌های کار و تلاش، ترانه‌های دعاگونه، ترانه‌های مخصوص سور و سوگ، متل‌ها و ... ادامه دارد.

جایگاه در فرهنگ ایران[ویرایش | ویرایش مبدأ]

ترانه در تقسیم‌بندی عناصر تشکیل دهنده فرهنگ عامه، ترانه یا به تعبیر استاد بهار، «شعر ملی»، خواه در کیفیت و خواه در کمیت، سهم و نقشی بس مهم و کارساز داشته است. اگر تأثیرگذاری و تحرک آفرینی را یکی از هدف‌های هنر بدانیم، «ترانه عامیانه» مسئولیت خود را به بهترین و مؤثرترین صورت در طول تاریخ، خاصه در رخدادهای سیاسی و اجتماعی، ادا کرده است. ترانه در مجموع فرهنگ عامه ایران، همان جایگاه و مقبولیتی را دارد که شعر در ادبیات رسمی دارد. [۱]

نمونه ترانه مذهبی[ویرایش | ویرایش مبدأ]

در ابیاتی از مردمان یزد، سخن از دل‌خستگی‌هایی است که رهاوردی از روزگار، مهلت می‌طلبد تا به کربلا برسد: [۲]

سفید مرغی بودم بر شاخ پسته فلک سنگم زده بالم شکسته
فلک سنگم نزن بالم تو نشکن غبار بی‌کسی بر من نشسته
فلک سنگی نزن بالی ندارم میان مرغ‌ها بی‌پر و بالم
فلک سنگی نزن بالی بگیرم برم در کربلا منزل بگیرم
برم شاه نجف پابوس آقام برم در کربلا آنجا بمیرم

منبع[ویرایش | ویرایش مبدأ]

پی نوشت[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  1. پناهی سمنانی، 1376، ص 12-13.
  2. باقری، زهرا، به روایت از سلطان هنری، یزد، 1354.