محمد علی درویشی (مظلومی)

محمد علی درویشی (مظلومی)
زاده	1335 شمسی نیشابور
ملیت	ایرانی
شناخته‌شده برای	هنرهای نمایشی

محمد علی درویشی (مظلومی)، از هنرمندان ایرانی در زمینه پرده‌ خوانی است.

شیوه اجرای نمایش

اشاره ظاهری به شمایل‌های پرده، زمین، آسمان، مخاطبان و خود و ایجاد سلسله‌ای از اشارات تکرارشونده به قصد توجه به ذکر، ساختار کلی شیوه اجرای این پرده خوان را تشکیل می‌دهد. نگاه عمیق به نزدیک و چشم دوختن به صورت‌های پرده و اتصال نگاه از پرده به مخاطبان همراه با نگاه به دوردست یا درون و از آنجا اتصال سلسله اشارات ظاهری به اشارات باطنی تکمله شیوه اجرای وی است. ترکیبات دستان با بدن یا قرار گرفتن در فیگورهای ساکن و تفکربرانگیز، فنی برای همگونی عبورهای از خود به پرده، از پرده به مخاطب و از مخاطب به معانی ظاهری یا غیبی است.

شیوه اجرای آواز

درویش محمد علی در غالب اوقات با لحن دعاگونه و جملات شبیه به هم روایت را پیش می‌برد. خاصیت تکرارشوندگی در طبیعت این شیوه اجرا نهفته است. در نهایت رجوع به برخی از آوازهای شناخته شده موسیقی ایران روایت وی را کامل می‌کند. میان اجرای محمد علی درویشی و ردیف دستگاه شور، به لحاظ گردش ملودی و حتی فرکانس برخی درجات -مثل درجه دوم که پرده خوان آن را زیرتر اجرا می‌کند- به گوش نمی‌رسد اما در عدم استفاده کامل از پیش دانگ این دستگاه که شیوه اجرای برخی از ردیف‌هاست و همچنین حرکت پلکانی در آواز وی به سمت اصوات زیرتر این انطباق دیده می‌شود.

سقا و سقاخانه

حضرت خضر اولین سقا و خازن آب حیات بوده است، حضرت عباس برادر حضرت امام حسین نیز در صحرای کربلا وقتی که سقایی می‌کرد به شهادت رسید. مشک آب آن حضرت به واسطه نیاز مبرم خاندان و یاران امام حسین به آب که همه آنان لب تشنه از جهان می‌روند شباهت فراوانی به آب حیات خضر دارد. متأثر از مفاهیم آمده و اهمیت آب در نزد ایرانیان شغل سقایی و ساختن سقاخانه حامل معانی تأویل‌گرایانه بسیار است. شاید به همین دلیل داستان سقاخانه اسماعیل طلایی در میان مجالس پرده خوانی قرار گرفته است.

غریبی

از یک وجهه نظر هدف کلیه داستان‌ها و مجالس پرده بیان غریبی و غم غربت ائمه و یاران آن‌ها است. غریبی به عنوان آواز وارد الحان پرده خوانی و دیگر انواع نمایش‌ها و موسیقی ایرانی شده است. در روایت درویش محمد علی یکی از انواع آوازهای غریبی خوانده می‌شود. این آوازها تأثرانگیز، با تمپوی آرام و صداهایی با کشش خاص اجرا می‌شوند و اشعار آن‌ها همراه با مضمون غم غربت است.

منبع

• منبع این مدخل از مجموعه سی جلدی مرشدان پرده خوان و حاصل فعالیت‌های پژوهشی حمیدرضا اردلان است. در این مداخل برای رعایت حقوق ناشر و مؤلف و همچنین ترغیب علاقمندان به تهیه اثر، خلاصه‌ای از کتاب سی جلدی مرشدان پرده خوان آورده شده است.