در حال ویرایش محمد بن‌ عبدالله بن‌ جعفر طیار

{{جعبه اطلاعات اصحاب امام حسین (ع)
| عنوان              =
| تصویر              =مزار یاران امام حسین(ع).jpg
| اندازه تصویر       =
|توضیح تصویر         =
| نام کامل           =محمد بن‌ عبدالله بن‌ جعفر طیار
| لقب                =
| نسب                =
| خویشاوندان سرشناس  =  
| تاریخ تولد         =
| شهر تولد           =
| کشور تولد          =
| محل زندگی           =
| تاریخ وفات/شهادت   =
| شهر وفات/شهادت     =
| نحوه وفات/شهادت     =
| مدفن               =
| از یاران           =
| فعالیت‌های اجتماعی  =
| مشایخ              =
| شاگردان           =
| آثار              =
| نقش های برجسته              = از یاران امام حسین (ع) و شهدای کربلا 
}}'''محمد بن‌ عبدالله بن‌ جعفر طیار،''' از شهدای [[بنی‌هاشم|بنی هاشم]] در نبرد [[کربلا]] است.

==زندگینامه==
محمد ‌پسر عبدالله بن‌ جعفر طیار و و در برخی منابع مادرش [[زینب (س)|زینب(س)]] دختر امام علی (ع) است.<ref>- مقاتل الطالبیین، اصفهانی، ابوالفرج علی بن حسین، ترجمۀ هاشم رسولی محلاتی، تهران: کتابفروشی صدوق. ، ص112،95؛ انصار الحسین (ع)، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1387 ش. (ع)،ص149؛ الکامل فی التاریخ، ابن اثیر، عزّالدین علی بن احمد بن ابی الکرم، تحقیق مکتبة اتراث، بیروت: 1385- 1386 ه ق، ج4، ص92؛ مقتل الحسین خوارزمی، خوارزمی، حسین، به کوشش الشیخ محمد السماوی، نجف: مطبعه الزهراء، 1367 ﻫ ق. ، ج2، ص26.</ref> عبدالله بن‌ جعفر و خانواده‌اش از مدینه به مکه با کاروان [[حسین|امام حسین (ع)]] همراه بودند. در سفر به عراق، اگرچه خود بنا به دلایلی از همراهی با امام حسین (ع) خودداری کرد، اما پسرانش عون و محمد را با نامه‌ای به کاروان حسینی ملحق ساخت و آنان را به فداکاری و جان‌سپاری سفارش کرد. آنان در منزل [[ذات عرق|ذات العرق]] به [[امام حسین (ع)]] رسیدند و همراه با مادر تا [[کربلا]] در رکاب [[حسین بن علی|امام حسین (ع)]] بودند<ref>- انساب الاشراف، بلاذری، احمد بن یحیی، احمد بن محمد، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: 1996 – 2000 م.، ج2، ص498؛ وفیات الاعیان و انباء ابناء الزمان، ابن خلکان، شمس الدین احمد بن حمدبن ابی بکر، چاپ احسان عباس، بیروت: 1968-1977 م. ، ج2، ص396.</ref>  

ابو الفرج اصفهانی مادر محمد بن عبدالله را خوصا دختر حفصه ذکر کرده ولی مادر عون را زینب دختر امام علی (ع) دانسته است<ref>- مقاتل الطالبیین، اصفهانی، ابوالفرج علی بن حسین، ترجمۀ هاشم رسولی محلاتی، تهران: کتابفروشی صدوق. ، ص122،95.</ref> اکثر منابع ذیل نام کشتگان روز عاشورا به نام عون و محمد و قاتلان آنان فقط اشاره کرده‌اند.<ref>- ر.ک : الطبقات الکبری، ج5، ص105؛ انساب الاشراف، بلاذری، احمد بن یحیی، احمد بن محمد، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: 1996 – 2000 م.، ج2، ص498؛ الاخبار الطول، دینوری، ابو حنیفه احمد بن داود، چاپ عبدالمنعم عامر، قاهره : 1960 م. ص257؛ مروج الذهب و معادن الجوهر، مسعودی، علی بن الحسین، چاپ باربیه دومنار و پاوه دوکورتی، پاریس: 1877-1861 م. ، ج3، ص61؛ التنبیه و الاشراف، مسعودی، علی بن الحسین، تصحیح عبدالله اسماعیل الصاوی، قاهره.، ص304.</ref> در این میان برخی از منابع نیز علاوه بر نام عون و محمد و قاتلان آنان نام مادرشان را هم ذکر نموده‌اند.<ref>- ر.ک : رجال طوسی، شیخ طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، به کوشش محمد صادق آل بحر العلوم، نجف: 1381 ﻫ ق.، ص76.</ref> ابن زبیر کوفی و طبری در روایتی یکسان ذیل نام کشته‌شدگان همراه امام حسین (ع) نوشته‌اند، عون بن عبدالله بن جعفر که مادرش جمانه دختر مسیب بن نجبه فزاری نام داشت، توسط [[عبدالله بن‌ قطبه طایی‌|عبدالله بن قطبه طایی نبهانی]] کشته شد. محمد بن عبدالله بن جعفر نیز که مادرش خوصا دختر حفصه بن ثقیف بن ربیعه بکری از قبیله بکر بن وائل نام داشت، به‌دست [[عامر بن‌ نهشل‌ تمیمی|عامر بن نهشل تیمی]] کشته شد.<ref>- تسمیه من قتل مع الحسین من اهل بیته و شیعته، اسدی کوفی، فضیل بن زبیر، به کوشش محمدرضا حسینی جلالی، مجله تراثنا، سال اول شمارة 2، 24، 1405 ﻫ ق.، ص151؛ تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: 1382 – 1387 ﻫ ق / 1962 – 1967 م، ج5، ص468؛ انصار الحسین (ع)، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1387 ش. (ع)، ص149.</ref>  پس این دو مورخ حضرت زینب (س) را مادر آنان نمی‌دانند. 

در اعلام الوری باعلام الهدی، طبرسی آمده است که زینب دختر امام علی (ع) با عبدالله بن جعفر ازدواج کرد و برای او سه فرزند به نام‌های علی، جعفر و ام‌ّ کلثوم به دنیا آورد. اما ذکری از شهادت فرزندان حضرت زینب (س) در این کتاب نیست.<ref>- اعلام الوری باعلام الهدی، طبرسی، ابو علی فضل بن حسن، تحقیق سید محمد مهدی و سید حسن خرسان، تهران: انتشارات علمیه اسلامیه، 1338 ﻫ ق.، ج2، ص18.</ref> ابن جوزی نیز سه پسر به نام‌های عون اکبر، محمد و عباس را برای حضرت زینب (س) نقل کرده و حتی نوشته است که از پسران عبدالله بن جعفر که مادرشان زینب بود، کسی شهید نشد.<ref>-  تذکره الخواص فی خصائص الائمه، سبط ابن جوزی، ابوالفرج عبدالرحمن، مکتبه النینوی الحدیثه.، ص123.</ref> شیخ عباس قمی، شهید در کربلا را عون اکبر فرزند حضرت زینب (س) دانسته است.<ref>- منتهی الآمال، قمی، شیخ عباس، تهران: انتشارات فراروی، 1381 ش، ص285.</ref>
==نقش در واقعه کربلا==
محمد در شب [[عاشورا]] هم‌صدا با دیگر [[بنی‌هاشم|بنی‌ هاشم]] حمایت و وفاداری خود را نسبت به [[امام حسین (ع)]] اعلام داشتند و در روز [[عاشورا]] پس از شهادت [[عبدالله بن‌ مسلم بن عقیل|عبدالله بن مسلم بن عقیل]]، ابتدا [[عون بن جعفر طیار|عون]] و سپس برادرش محمد با اذن امام حسین (ع) به میدان شتافتند.<ref>- الفتوح، ابن اعثم کوفی، احمد، حیدرآباد دکن: 1395 ه ق/ 1975  م.، ج5، ص112؛ عوالم العلوم الامام الحسین (ع)، بحرانی، شیخ عبدالله، قم: مؤسسه امام مهدی (عج)، 1407 ه ق.، ص277. قس ابتدا محمد به میدان شتافت و پس از شهادت او برادرش عون جنگید. ر.ک : الفتوح، ابن اعثم کوفی، احمد، حیدرآباد دکن: 1395 ه ق/ 1975  م.، ج5، ص111-112.</ref>

محمد به‌ میدان‌ شتافت‌ و چنین ‌رجز خواند:<ref>- الفتوح، ابن اعثم کوفی، احمد، حیدرآباد دکن: 1395 ه ق/ 1975  م.، ج5، ص112؛ عوالم العلوم الامام الحسین (ع)، بحرانی، شیخ عبدالله، قم: مؤسسه امام مهدی (عج)، 1407 ه ق.، ص277.</ref>
{{شعر}}
{{م| نَشْکوا اِلَی‌ اللهِ مِن‌َ العُدوان }}

{{م| قَدْ بَدَّلُوا مَعالِم‌َ القُرانِ }}

{{م| فِعال‌َ قَوم‌ٍ فِی‌ الرَّدی‌' عِمیان‌ِ }}

{{م| وَ مُحکم‌ِ التَّنزیل‌ِ وَالتِّبیان‌ِ }}

{{م| وَ اَظهروا الکفر مَعَ الطغیان }}
{{پایان شعر}}

از دشمنان و گروهی که کورکورانه و ابلهانه رویاروی حقیقت لشکر آراسته‌اند، به‌ خدا شکایت‌ می‌برم. اینان آموزه‌های درخشان قرآن و آیات محکم و روشنگر آن را به تحریف و تبدیل کشاندند‌.

و کفر و سرکشی و تبه‌کاری خویش را آشکار کردند.
===شهادت===
محمد‌ در نبرد تن‌ به‌ تن‌ در محاصره‌ دشمن‌ قرار گرفت و مردم از هر سو او را در برگرفتند. سرانجام توسط‌ [[عامر بن‌ نهشل‌ تمیمی|عامر بن‌ نهشل‌ تمیمی‌]] شهید شد.<ref>- وقعه الطف، ابومخنف لوط بن یحیی، چاپ محمدهادی یوسفی غروی. ، ص246؛ تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: 1382 – 1387 ﻫ ق / 1962 – 1967 م.، ج5.</ref> در هنگام شهادت محمد 18 سال سن داشت.

عبدالله که خودش در کربلا حضور نداشت، شهادت پسرانش را تسکینی برای خود می‌دانست به گونه‌ای که وقتی غلامش در مقام تسلیت گفت: «این مصیبت از حسین به ما رسیده است.» عبدالله خشمگین شد و به او ناسزا گفت و افزود: «در مورد امام حسین (ع) چنین می‌گویی؟ به خدا سوگند دوست می‌داشتم با او بودم و از او جدا نمی‌شدم و در رکاب او کشته می‌شدم. آنچه بر من دشوار است، شهادت [[حسین بن على (ع)|حسین بن علی (ع)]] است. اگر خودم نبودم تا او را یاری کنم، بحمدالله فرزندانم در رکاب او شهید شدند.<ref>- تسمیه من قتل مع الحسین من اهل بیته و شیعته، اسدی کوفی، فضیل بن زبیر، به کوشش محمدرضا حسینی جلالی، مجله تراثنا، سال اول شمارة 2، 24، 1405 ﻫ ق.، ص151؛ تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: 1382 – 1387 ﻫ ق / 1962 – 1967 م،  1382 – 1387 ﻫ ق / 1962 – 1967 م.، ج5، ص466؛ ارشاد القلوب، دیلمی، ابوم محمد حسن بن ابی الحسن، تهران: مرکز نشر کتاب، 1375 ﻫ ق.، ج2، ص247-248.</ref>

==ذکر نام در زیارتنامه ها==
در [[زیارت رجبیه]] و [[زیارت ناحیه مقدسه]] به محمد با عالی‌ترین مضامین سلام داده و قاتلش لعن و نفرین شده است: 

«السَّلامُ عَلَی مُحَمَّدَ ِبنِ عَبدِاللهِ بنِ جَعفَرٍ الطَّیارِ الشاهِدِ مَکانَ اَبیهِ وَ التّالی لِاَخیهِ وَ واقیهِ بِبَدَنِهِ لَعَنَ اللهُ قاتِلَهُ عامِرَِ بنَ نَهشَلٍ التَّمیمِی،<ref>- زیارت ناحیه مقدسه.</ref> سلام بر محمد بن عبدالله بن جعفر طیار، شهیدی به جای پدرش و همانندی برای برادر شهیدش که با پیکر خویش از او نگه‌داری می‌کرد. خداوند قاتل او عامر بن نهشل تمیمی را لعنت کند.»<ref>- برای تفصیل بیشتر ر.ک : وقعه الطف، ابومخنف لوط بن یحیی، چاپ محمدهادی یوسفی غروی. ، ص199 انساب الاشراف، بلاذری، احمد بن یحیی، احمد بن محمد، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: 1996 – 2000 م.، ج2، ص498.</ref>
==منبع==

*[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=2588126&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author مرضیه محمدزاده، شهیدان جاوید، نشر بصیرت، ص 437-441.]

==پی نوشت==
[[رده: تاریخ]]
[[رده: افراد]]
[[رده: شهیدان کربلا]]
[[رده: شهدای بنی‌هاشم]]
[[en:Muhammad b. Abd Allah b. Ja'far]]
<references />{{یاران امام حسین علیه السلام}}