در حال ویرایش آذری طوسی‌

'''آذری طوسی''' از پیشوایان متصوفه شیعی مذهب و از دانشمندان و ادیبان و شاعران بنام قرن نهم هجری است.{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده
| نام                    = آذری طوسی
| تصویر                  = آذری طوسی.jpg
| توضیح تصویر            = 
| نام اصلی               = نورالدین حمزه بن علی ملک طوسی بیهقی اسفراینی
| زمینه فعالیت           = 
| ملیت                   = 
| تاریخ تولد             = 
| محل تولد                = 
| والدین                 =  
| تاریخ مرگ              = سال ۸۶۶ ه. ق
| محل مرگ                 = اسفراین
| علت مرگ                 = 
| محل زندگی               =
| مختصات محل زندگی         = 
| مدفن                   =
|مذهب                   = 
|در زمان حکومت           =
|اتفاقات مهم             =
| نام دیگر               =
|لقب                     = 
|بنیانگذار               =
| پیشه                   =
| سال‌های نویسندگی        = 
|سبک نوشتاری             =
|کتاب‌ها                 =«سعی الصفا»، «طغرای همایون»، «جواهر الاسرار»، «بهمن‌نامه»، «غرائب‌الدنیا و عجایب‌الاعلا» و «دیوان اشعار»
|مقاله‌ها                =
|نمایشنامه‌ها            =
|فیلم‌نامه‌ها              =
|دیوان اشعار             =
|تخلص                    = 
|فیلم ساخته بر اساس اثر=
| همسر                    =
| شریک زندگی             =
| فرزندان                =
|تحصیلات                  = 
|دانشگاه                = 
|حوزه                   =
|شاگرد                  =
|استاد                  =
|علت شهرت               =
| تأثیرگذاشته بر         =
| تأثیرپذیرفته از         = 
| وب‌گاه                  = 
|گفتاورد                =
|امضا                  =
}}

==زندگینامه==
نورالدین حمزه بن علی ملک طوسی بیهقی اسفراینی معروف به آذری طوسی که نسبش به «احمد بن محمد زمجی هاشمی مروزی» می‌رسد، به جهت تولدش در ماه آذر به نام «آذری» معروف شد اما در مورد تاریخ دقیق آن اطلاعاتی در دست نیست.

وی نخست مدح شاهرخ شاه را می‌کرد ولی پس از چندی به درک محضر شیخ محی‌الدین طوسی غزالی نایل شد و از او اخذ طریقت و حدیث کرد و تغییر حالی یافت و در سلک درویشی درآمد و همراه او سفری به حج رفت و کتاب «سعی‌الصفا» را در حرم نوشت پس از درگذشت شیخ در حلب، دست ارادت به [[شاه نعمت اللّه ولی‌|شاه نعمت‌الله ولی]] داد و پس از سفر مجدد حج به هندوستان رفت و از دهلی به دکن و به درگاه احمد شاه بهمنی که از دوستداران صوفیه بود، درآمد و به دستور او سرودن منظومه‌ی «بهمن‌نامه» را آغاز کرد و از او صله یافت. وی پس از سفر هند سی سال در اسفراین به فراغ خاطر زندگی کرد و به تدریج هرچه از بهمن‌نامه به نظم می‌آورد به دارالملک دکن می‌فرستاد.

آذری به سال ۸۶۶ ه. ق در اسفراین درگذشت. وی مداح [[اهل بیت (ع)|اهل بیت(ع)]] بود و قصاید بسیار در منقبت امیرالمؤمنین علی(ع) و فرزندان گرامی وی(ع) دارد. ترکیب‌بندی نیز در رثای [[حسین بن على (ع)|حسین بن علی(ع)]] سروده است، که بسیار پرسوز است. بسیاری از قصاید وی در مدح [[اهل بیت (ع)|اهل بیت(ع)]] است.<ref>مجالس المؤمنین؛ ج ۲، ص ۱۲۵ و ۱۲۶. تذکرة الشعراء؛ ص ۳۰۱.</ref>

==آثار==

*«سعی الصفا» در مناسک حج
*«طغرای همایون»
*«[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=1126121&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author جواهر الاسرار]» مشتمل بر اسرار حروف مقطعه‌ی قرآنی
*«بهمن‌نامه» که منظومه‌ای است در شرح پادشاهی شهریاران بهمنی دکن
*«غرائب‌الدنیا و عجایب‌الاعلا» در مطالب فلسفی
*«[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=1189786&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author دیوان اشعار]» که مشتمل بر قصاید، غزلیات، ترکیب‌بند، ترجیع‌بند، قطعات و رباعیات

==اشعار==

===شعر ۱===
قصیده: در مدح اهل بیت <ref>مجالس المؤمنین؛ ج ۲، ص ۱۲۸ و  ۱۲۹ به نقل از دیوان آذری.</ref>

{{شعر}}
{{ب| چنانکه هست فلک را دوازده تمثال‌|که آفتاب بر آن دوره می‌کند مه و سال }}

{{ب| بر آسمان ولایت دوازده برج‌اند|چو آفتاب نبوت همه در اوج کمال }}

{{ب| قضا چو آینه‌ی روح احمدی می‌ریخت‌|بریخت ز آینه‌ی او دوازده تمثال }}

{{ب| مثل دوازده ماه و دوازده کوکب‌|به آفتاب نبوت نموده استقبال }}

{{ب| ستارگان سپهر ولایت شرف‌اند|که ایمن‌اند ز نقصان احتراق و وبال }}

{{ب| سپهر فضل و شرف هر یکی به استغنا|جهان علم و عمل هر یکی به استقلال }}

{{ب| مصدر آن ولایت که جبرئیل امین‌|بود بحرمتشان مفتخر به صف نعال <ref>صف نعال: صف آخرین که به جانب بیرون اطاق باشد و اهل مجلس نزدیک آن کفشهای خود را می‌نهادند؛ نزدیک کفش‌کن.</ref> }}

{{ب| شهان بی‌سپه و خسروان بی‌شمشیر|ملوک بی‌حشم و اغنیای بی‌اموال  }}

{{ب| مجاوران صوامع نشین عالم قدس‌|مقربان سرا پرده‌ی جمال و جلال }}

{{ب| فرشتگان زمین‌اند زانکه نگذشتست‌|خطا و معصیّت و کفر و ظلمشان به خیال }}

{{ب| هر آنچه حکم کنند از اوامر ملکوت‌|ملایک از پی آن می‌روند به استعجال }}

{{ب| نگین دولتشان مهر دفتر ارزاق‌|مطیع رایتشان میر لشکر آجال <ref>آجال: جمع اجل: مرگها.</ref> }}

{{ب| ز آفتاب نبوت صدور این انجم‌|مثال صورت تفصیل آمد از جمال }}

{{ب| ازین دوازده برج و دوازده خورشید|علیست مهر سپهر کمال و مطلع آل }}

{{ب| علی است آن که به کنه حقیقتش نرسد|به غیر ذات خداوند ایزد متعال }}

{{ب| کمال و فضل علی را چه حاجت تعریف‌|که هست یوسف ما را جمال او دلال <ref> دلال: ناز، کرشمه.</ref> }}
{{پایان شعر}}

===شعر ۲===
{{شعر}}
{{ب| سوراخ می‌شود دل ما چون گل [[حسین‌]]|هرجا که ذکر واقعه‌ی [[کربلا]] رود }}

{{ب| گر خلق را خدای بگیرد به اولیا|ترسم که این معامله با انبیا رود  }}

{{پایان شعر}}
==منابع==

*[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=700738&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج‌ ۲، ص: ۷۸۱-۷۸۲.]

==پی نوشت==

[[رده:ادبیات]]
[[رده:شاعران]]
[[رده:شاعران فارسی زبان]]
[[رده:شاعران متقدم]]
<references />{{شاعران}}