در حال ویرایش ابوبکر بن حسن

{{جعبه اطلاعات اصحاب امام حسین (ع)
| عنوان              =
| تصویر              =مزار یاران امام حسین(ع).jpg
| اندازه تصویر       =
|توضیح تصویر         =
| نام کامل           =عبدالله بن حسن
| لقب                =
| نسب                =
| خویشاوندان سرشناس  =فرزند امام حسن (ع) و مادرش بقیله
| تاریخ تولد         =
| شهر تولد           =
| کشور تولد          =
| محل زندگی           =
| تاریخ وفات/شهادت   =
| شهر وفات/شهادت     =
| نحوه وفات/شهادت     =
| مدفن               =
| از یاران           =
| فعالیت‌های اجتماعی  =
| مشایخ              =
| شاگردان           =
| آثار              =
| نقش های برجسته              =از اصحاب امام حسین (ع)
}}'''عبدالله بن حسن،''' مکنی به ابوبکر،<ref>- المجدی فی انساب الطالبیین، عمری، علی بن محمد، چاپ احمد مهدوی دامغانی، قم: 1409 ﻫ ق. ، ص19.</ref> فرزند امام حسن (ع) است که در [[کربلا]] به [[شهادت]] رسید.

==زندگینامه==
مادر عبدالله کنیزی از ناحیه روم<ref>- لباب الانساب و الالقاب و الاعقاب، بیهقی، ابوالحسن علی بن زید (ابن فندق)، به تصحیح سیدمهدی رجایی اصفهانی، قم: کتابخانه آیت الله مرعشی، 1410 ﻫ ق. ، ج1، ص342.</ref> به نام [[بقیله]]<ref>- الطبقات الکبری، این سعد کاتب واقدی، محمد، چاپ احسان عباس، بیروت: دارصادر، 1405 ه ق.، ج5، ص1؛ تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: 1382– 1387 ﻫ ق / 1962 – 1967 م.، ج5، ص468؛ تذکره الخواص فی خصائص الائمه، سبط ابن جوزی، ابوالفرج عبدالرحمن، مکتبه النینوی الحدیثه.، ج2، ص70.</ref>  یا [[رمله]]<ref>- ارشاد القلوب، دیلمی، ابوم محمد حسن بن ابی الحسن، تهران: مرکز نشر کتاب، 1375 ﻫ ق.، ج2، ص241؛ وقعه الطف، ابومخنف لوط بن یحیی، چاپ محمدهادی یوسفی غروی. ، ابومخنف لوط بن یحیی، چاپ محمدهادی یوسفی غروی. ، ص249.</ref> بود. ایشان مادر [[عبدالله بن حسن|عبدالله]] و [[قاسم بن حسن (ع)|قاسم]] نیز بود.<ref>- الطبقات الکبری، این سعد کاتب واقدی، محمد، چاپ احسان عباس، بیروت: دارصادر، 1405 ه ق.، همانجا.</ref> اگر چه بنا به نقل ابوالفرج اصفهانی نام مادرش معروف نبوده‌است.<ref>- مقاتل الطالبیین، اصفهانی، ابوالفرج علی بن حسین، ترجمۀ هاشم رسولی محلاتی، تهران: کتابفروشی صدوق. ، اصفهانی، ابوالفرج علی بن حسین، ترجمۀ هاشم رسولی محلاتی، تهران: کتابفروشی صدوق. ، ص92.</ref> ابوبکر از مدینه تا مکه و از مکه تا کربلا همراه عمویش [[حسین|امام حسین (ع)]] بود و در نهایت در روز [[عاشورا]] به شهادت رسید.

ابوبکر با سکینه دختر عمویش ازدواج کرد<ref>- المحبّر، ابن حبیب، محمد، به کوشش ایلزه لیشتن اشتتر، حیدرآباد دکن: 1361 ﻫ ق / 1942 م. ، ص438؛ انساب الاشراف، بلاذری، احمد بن یحیی، احمد بن محمد، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: 1996 – 2000 م.، ج2، ص139.</ref> بنابراین ابوبکر در واقعه کربلا تازه‌ داماد بوده‌است.
==نقش در واقعه کربلا==
ابوبکر، بعد از [[عون بن‌ عبدالله بن‌ جعفر طیار|عون بن عبدالله بن جعفر]] و یا بعد از برادرش [[قاسم بن حسن (ع)|قاسم]]،<ref>- مقاتل الطالبیین، اصفهانی، ابوالفرج علی بن حسین، ترجمۀ هاشم رسولی محلاتی، تهران: کتابفروشی صدوق. ، اصفهانی، ابوالفرج علی بن حسین، ترجمۀ هاشم رسولی محلاتی، تهران: کتابفروشی صدوق. ، ص92.</ref> با اذن امام حسین (ع) به میدان شتافت. او در نبرد چنین رجز می‌خواند: <ref>-الفتوح، ابن اعثم کوفی، احمد، حیدرآباد دکن: 1395 ه ق/ 1975  م.، ج5، ص112؛ مقتل الحسین خوارزمی، خوارزمی، حسین، به کوشش الشیخ محمد السماوی، نجف: مطبعه الزهراء، 1367 ﻫ ق. ، ج2، ص53.</ref>
===رجزخوانی===
{{شعر}}
{{م| ان تنکرونی فانا بن حیدره }}

{{م| علی الاعادی مثل ریح صرصره }}

{{م| ضرغام اجام و لیت فسوره }}

{{م| اکیلکم بالسیف کیل الشندره }}
{{پایان شعر}}

اگر مرا نمی‌‏شناسید و به انکار می‏‌ایستید، من فرزند شیر شکارگر بیشه‏‌ها، حیدرم. بر دشمنان چونان تندباد مرگبار فرو می‌‏آیم و با شمشیری که سنگین و پیمانه مرگ است، جرعه‏‌های مرگتان می‌‏نوشانم.


{{شعر}}
{{م| الیکم من بنی المختار ضرباً }}

{{م| یبید معاشر الکفار جمعاً }}

{{م| یشیبُ لهو له رأس الرضیع }}

{{م| بکل مهند عضب قطیع }}
{{پایان شعر}}

بر شما از فرزندان پیامبر اکرم (ص) ضربتی برسد که از هراس آن ضربت، موی سر شیرخوار سفید می‏‌شود.

گروه کفار را دسته‌‏جمعی با شمشیر هندی بران و قطع‏‌کننده، نابود می‌‏کند.
===شهادت===
او پس‌ از نبردی‌ دلاورانه‌ و شجاعانه توسط [[‌عبدالله بن‌ عقبه‌ غنوی‌]] هدف‌ تیر قرار گرفته‌ و به‌ شهادت‌ رسید.<ref>- وقعه الطف، ابومخنف لوط بن یحیی، چاپ محمدهادی یوسفی غروی. ، ابومخنف لوط بن یحیی، چاپ محمدهادی یوسفی غروی. ، ص248؛ نصوص من تاریخ ابی‏مخنف، ج1، ص504؛ انساب الاشراف، بلاذری، احمد بن یحیی، احمد بن محمد، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: 1996 – 2000 م.، ج2، ص498؛ تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: 1382 – 1387 ﻫ ق / 1962 – 1967 م.، ج5، ص448؛ ارشاد القلوب، دیلمی، ابوم محمد حسن بن ابی الحسن، تهران: مرکز نشر کتاب، 1375 ﻫ ق.، ج2، ص240؛ تسمیه من قتل مع الحسین من اهل بیته و شیعته، اسدی کوفی، فضیل بن زبیر، به کوشش محمدرضا حسینی جلالی، مجله تراثنا، سال اول شمارة 2، 24، 1405 ﻫ ق.، ص150؛ مقاتل الطالبیین، اصفهانی، ابوالفرج علی بن حسین، ترجمۀ هاشم رسولی محلاتی، تهران: کتابفروشی صدوق. ، اصفهانی، ابوالفرج علی بن حسین، ترجمۀ هاشم رسولی محلاتی، تهران: کتابفروشی صدوق. ، ص92.</ref> شیخ مفید و ابوالفرج اصفهانی این روایت را به نقل از [[زین العابدین «ع»|امام سجاد (ع)]] آورده‌‏اند.<ref>- ارشاد القلوب، دیلمی، ابوم محمد حسن بن ابی الحسن، تهران: مرکز نشر کتاب، 1375 ﻫ ق.، ج2، ص240؛ مقاتل الطالبیین، اصفهانی، ابوالفرج علی بن حسین، ترجمۀ هاشم رسولی محلاتی، تهران: کتابفروشی صدوق. ، اصفهانی، ابوالفرج علی بن حسین، ترجمۀ هاشم رسولی محلاتی، تهران: کتابفروشی صدوق. ، ص92.</ref> امام محمد باقر (ع) او را عقبه غنوی نامیده‌است.<ref>- انصار الحسین (ع)، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1387 ش. (ع)، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1387 ش.، ص148.</ref> ابن‏ اثیر نوشته‌است که قاتل وی [[حرملة بن کاهل اسدی|حرملة بن کاهل]] بود و با تیر سمی او را به شهادت رساند.<ref>- الکامل فی التاریخ، ابن اثیر، عزّالدین علی بن احمد بن ابی الکرم، تحقیق مکتبة اتراث، بیروت: 1385- 1386 ه ق.، ج4، ص92.</ref> قول صحیح نظر شیخ مفید است. برخی از این منابع در اثبات روایت خود نوشته‌‏اند که منظور سلیمان بن قته در شعر زیر، ابوبکر بن حسن است که توسط عبدالله بن عقبه غنوی کشته شد:

{{شعر}}
{{م| و عند غَنَِی قطرةٌ مِن دِمائِنا }}

{{م| وَ فی اَسَدٍ اُخری تُعَدُّ وَ تُذکَرُ }}
{{پایان شعر}}

در طایفه غنی (که عقبه غنوی از آن‌هاست) قطره‌ای از خون ما است و هم‏چنین در اسد قطره دیگری از خون ماست که فراموش نخواهد شد.<ref>- نصوص من تاریخ ابی‌مخنف، ج1، ص487؛ انساب الاشراف، بلاذری، احمد بن یحیی، احمد بن محمد، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: 1996 – 2000 م.، ج2، ص498؛ مقاتل الطالبیین، اصفهانی، ابوالفرج علی بن حسین، ترجمۀ هاشم رسولی محلاتی، تهران: کتابفروشی صدوق. ، اصفهانی، ابوالفرج علی بن حسین، ترجمۀ هاشم رسولی محلاتی، تهران: کتابفروشی صدوق. ، ص92.</ref>

در [[زیارت ناحیه مقدسه]] به وی سلام داده شده‌است: ”السَّلامُ عَلَی اَبی‏بَکرِ بنِ الحَسَنِ بنِ عَلِی الزَّکِی الوَلِی المَرمِی بِالسَّهمِ الرَّدِی لَعَنَ اللهُ قاتِلَهُ عَبدَاللهِ بنِ عَقبَةِ الغَنَوِی“.<ref>- کهیعص، زیارت ناحیه مقدسه، قمی، شیخ عباس، قم: نشر وحدت بخش، 1389 ش. . </ref> سلام بر ابوبکر پسر امام حسن (ع) که یاری کننده پاک بود. تیرخورده‌ای که با تیر کشنده به شهادت رسید. خداوند قاتل او عبدالله بن عقبه غنوی را لعنت کند.<ref>- برای تفصیل بیشتر ر.ک : الامامه و السیاسه، ابن قتیبه الدینوری، ابو محمد عبدالله بن مسلم، چاپ طه محمد الزینی، بیروت: دارالمعرفه.، ج2، ص7؛ انساب الاشراف، بلاذری، احمد بن یحیی، احمد بن محمد، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: 1996 – 2000 م.، ج2، ص498؛ الاخبار الطول، دینوری، ابو حنیفه احمد بن داود، چاپ عبدالمنعم عامر، قاهره : 1960 م.، ص257؛ تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: 1382 – 1387 ﻫ ق / 1962 – 1967 م.، ج5، ص468؛ ارشاد القلوب، دیلمی، ابوم محمد حسن بن ابی الحسن، تهران: مرکز نشر کتاب، 1375 ﻫ ق.، ج2، ص 240-248؛ مقاتل الطالبیین، اصفهانی، ابوالفرج علی بن حسین، ترجمۀ هاشم رسولی محلاتی، تهران: کتابفروشی صدوق. ، اصفهانی، ابوالفرج علی بن حسین، ترجمۀ هاشم رسولی محلاتی، تهران: کتابفروشی صدوق. ، ص92؛ الکامل فی التاریخ، ابن اثیر، عزّالدین علی بن احمد بن ابی الکرم، تحقیق مکتبة اتراث، بیروت: 1385- 1386 ه ق.، ج4، ص92؛ مقتل الحسین خوارزمی، خوارزمی، حسین، به کوشش الشیخ محمد السماوی، نجف: مطبعه الزهراء، 1367 ﻫ ق. ، ج2، ص53؛ 5.	ابصار العین فی  انصار الحسین (ع)، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1387 ش. (ع)، سماوی، محمد بن طاهر، تحقیق محمد جعفر طبنسی، مرکز الدراسات الاسلامیه لحرس الثوره.، ص71؛ البدایه و النهایه، ابن کثیر الدمشقی، عماد الدین اسماعیل بن عمر، قاهره: 1932 م.، ج8، ص189؛ اعیان الشیعه، امین، سید محسن، چاپ حسن امین، بیروت: 1403 ﻫ ق.، ج3، ص293؛ وسیله الدارین فی  انصار الحسین (ع)، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1387 ش.، موسوی زنجانی، بیروت: مؤسسه اعلمی، 1402 ﻫ ق. ، ص246-247؛ بحار الانوار الجامعه لدرر الائمه الاطهار (ع)، مجلسی، ملا محمد باقر، تهران: مکتبه الاسلامیه، 1362 ش.، ج45، ص36-67؛ اقبال بالاعمال الحسنه فیما یعمل مره فی السنه، سید بن طاووس، علی بن موسی، تحقیق جواد قیومی اصفهانی، قم: مکتبه الاعلام الاسلامی، 1414 ﻫ ق.، ج3، ص75؛ منتهی الآمال، قمی، شیخ عباس، تهران: انتشارات فراروی، 1381 ش. ، ص459-482؛ نفس المهموم، قمی، شیخ عباس، ترجمه ابوالحسن شعرانی، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1385 ش. ، ص149؛  انصار الحسین (ع)، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1387 ش.، ص148.</ref>
==منبع==

*مرضیه محمدزاده، شهیدان جاوید، نشر بصیرت، ص 435-436.

==پی نوشت==
[[رده: تاریخ]]
[[رده: افراد]]
[[رده: شهیدان کربلا]]
[[رده: شهدای بنی‌هاشم]]
[[en:Abu Bakr b. al-Hasan b. Ali]]
<references />{{یاران امام حسین علیه السلام}}
[[رده:فرزندان امام حسن(ع)]]