محمد بن مسلم بن عقیل
محمد بن مسلم بن عقیل، فرزند مسلم بن عقیل و رقیه دختر امام علی (ع)، [۱] محمد بن مسلم بن عقیل از یاران امام حسین (ع) و از جوانان جنگجو و دلیر بنی هاشم بود. بعضی مادر او را کنیز دانسته‌اند. [۲]
| اطلاعات اصحاب امام حسین (ع) | |
|---|---|
| نام کامل | محمد بن مسلم بن عقیل |
| خویشاوندان سرشناس | پدرش مسلم بن عقیل و مادرش رقیه دختر امام علی (ع) |
| نقش های برجسته | از یاران امام حسین (ع) و از جوانان جنگجو و دلیر بنی هاشم |
زندگینامه
محمد به همراه مادر و سایر برادران خود از مدینه تا کربلا از ملتزمین رکاب امام حسین (ع) بود. عده‌ای از نساب او را به سال 61 هجری، 27 ساله دانسته‌اند. [۳] اما در بعضی از منابع متأخر از وی به عنوان نوجوان 12 [۴] یا 13 ساله یاد شده است. [۵] البته با توجه به سن 35 سالگی که برای پدرش ذکر کرده‌اند، [۶] اگر چه 13 سالگی برای او بعید نیست، اما 27 ساله بودنش محال است. کیفیت حضور و یا شهادت وی در منابع گزارش نشده است. بنا بر برخی منابع پس از شهادت عبدالله بن مسلم، آل ابو طالب با هم به سپاه دشمن حمله کردند. امام حسین (ع) همه آنان را به صبوری و مقاومت دعوت کرد. برخی از منابع به نام قاتل او اشاره کرده‌اند. دینوری از او به عنوان محمد پسر عقیل بن ابی طالب یاد کرده که با تیر لقیط بن ناشر (ایاس) جهنی به شهادت رسیده است. [۷] ابوالفرج اصفهانی به نقل از امام محمد باقر (ع)، قاتل محمد را ابو مرهم ازدی و لقیط بن ایاس جهنی ذکر کرده است. [۸]
شهادت
علی‌رغم اینکه در بسیاری از منابع به شهادت فرزندان مسلم بن عقیل، در روز عاشورا اشاره شده است، ولی شیخ صدوق در قالب روایتی کاملاً عاطفی و فاقد رویکرد تاریخی که سلسله سند آن را به امام جعفر صادق (ع) رسانده، نوشته که دو کودک از مسلم بن عقیل اسیر و به دست حارث به وضعی فجیع به شهادت رسیدند. [۹]
محمد بن سعد همین داستان را در طبقات به صورت مختصر بیان کرده است، با این تفاوت که وی به جای طفلان مسلم، آن دو طفل را از آن عبدالله بن جعفر طیار دانسته است. [۱۰] نام محمد در زیارتنامه‌ها ذکر نشده است. [۱۱]
منبع
مرضیه محمدزاده، شهیدان جاوید، نشر بصیرت، ص 426-427.
پی نوشت
- ↑ کتاب نسب قریش، مصعب بن عبدالله زبیری، چاپ لوی پروونسال، قاهره: 1953 م.، ص45؛ لباب الانساب و الالقاب و الاعقاب، بیهقی، ابوالحسن علی بن زید (ابن فندق)، به تصحیح سیدمهدی رجایی اصفهانی، قم: کتابخانه آیت الله مرعشی، 1410 ﻫ ق. ، ج1، ص335.
- ↑ مقاتل الطالبیین، اصفهانی، ابوالفرج علی بن حسین، ترجمۀ هاشم رسولی محلاتی، تهران: کتابفروشی صدوق. ، ص97.
- ↑ همانجا.
- ↑ مستدرکات علم رجال الحدیث، ج7، ص187.
- ↑ لباب الانساب و الالقاب و الاعقاب، بیهقی، ابوالحسن علی بن زید (ابن فندق)، به تصحیح سیدمهدی رجایی اصفهانی، قم: کتابخانه آیت الله مرعشی، 1410 ﻫ ق. ، ج1، ص402.
- ↑ همانجا.
- ↑ الاخبار الطول، دینوری، ابو حنیفه احمد بن داود، چاپ عبدالمنعم عامر، قاهره : 1960 م.، ص257.
- ↑ مقاتل الطالبیین، اصفهانی، ابوالفرج علی بن حسین، ترجمۀ هاشم رسولی محلاتی، تهران: کتابفروشی صدوق. ، ص97؛ انصار الحسین (ع)، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1387 ش.) 9، ص153.
- ↑ ر.ک : امالی، صدوق (ابن بابویه)، ابوجعفر محمد بن علی، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، بیروت: 1990 م.، ص76-81.
- ↑ ر.ک :الطبقات الکبری، این سعد کاتب واقدی، محمد، چاپ احسان عباس، بیروت: دارصادر، 1405 ه ق.، ج5، ص106-107.
- ↑ برای تفصیل بیشتر ر.ک : 5. ابصار العین فی انصار الحسین (ع)، سماوی، محمد بن طاهر، تحقیق محمد جعفر طبنسی، مرکز الدراسات الاسلامیه لحرس الثوره، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1387 ش.)، ص90-91؛ مقتل الحسین المقرم، المقرم، السید عبدالرزاق، بیروت: دارالکتاب الاسلامی، 1979 م. مقرم، ص262؛ تنقیح المقال فی احوال الرجال، مامقانی، شیخ عبدالله، نجف: المطبعه الحیریه، 1352 ﻫ ق.، ج2، ص187؛ انصار الحسین (ع)، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1387 ش.)، ص152-153؛ وسیله الدارین فی انصار الحسین، موسوی زنجانی، بیروت: مؤسسه اعلمی، 1402 ﻫ ق. ، ص233.