عبدالله بن عروه غفاری
عبدالله بن عُروة (عزره) بن حراق غِفاری، از قبیله بنی غفار منسوب به غفار بن ملیل، تیره‌ای از کنانه و از اعراب عدنانی که در کوفه ساکن بودند. عبدالله در نخستین روزهای حضور امام حسین (ع) در کربلا به امام پیوست.
| اطلاعات اصحاب امام حسین (ع) | |
|---|---|
| نام کامل | عبدالله بن عُروة (عزره) بن حراق غِفاری |
| محل زندگی | کوفه |
| نقش های برجسته | از اصحاب امام حسین (ع) |
زندگینامه
نام عروه، عبدالعزی بن حُرّ بن حارثه بن غفار بود. آل غِفاری از محبین به خاندان امام علی (ع) و از منسوبین به ابوذر غفاری هستند. جدشان حراق از اصحاب و همراهان امام علی (ع) بود که در کنار امام علی (ع) در جنگ‌های جمل، صفین و نهروان جنگیده بود. [۱] عبدالله از مردان سخاوتمند، بخشنده، دلیر و پاک‌باز، جنگ‌آزموده و فداکار، شیفته و دلباخته اهل بیت، زمان‌شناس و دشمن‌شناس بود. [۲] عبدالله از شجاعان کوفه بود.
نقش در واقعه کربلا
صبح عاشورا نزد امام حسین (ع) آمد و اظهار کرد: دشمن نزدیک شده است، اجازه دهید پیش روی شما بجنگم تا کشته شوم. امام حسین (ع) فرمود: ”مَرحباً بِکم اُدنوا مِنّی“ [۳] خوش آمدی. نزدیک آی. جمله امام حسین (ع) نشان می‌دهد که عبدالله مقام و منزلت و قربی نزد امام حسین (ع) داشت. خوارزمی گفت‌وگوی عبدالله را با امام حسین (ع) طولانی‌تر آورده است. او با گریه نزد آن حضرت آمد. امام حسین (ع) فرمود: برای چه می‌گریی؟ تا ساعتی دیگر چشمانت روشن خواهد شد. گفت: من برای خود گریه نمی‌کنم. برای شما می‌گریم که دشمن، این‌گونه شما را در محاصره گرفته است. امام حسین (ع) فرمود: ”فَجَزاکُمَا اللهُ یا بَنی اَخی بِوَجدِکُما مِن ذالِکَ وَ مُواساتِکُما اِیای بِاَنفُسِکُما اَحسَنَ جَزاءَ المُتَّقینَ“ [۴] ای فرزند برادرم! خدا تو را به خاطر این همه یاری، بهترین پاداشی که به متقین می‌دهد، عطا کند! امام حسین (ع) او را اهل مواسات معرفی کرد و دعای محشور شدن با متقین را بدرقه راهش ساخت. پس از حکایت گریه کردن و پاسخ امام حسین (ع)، عبدالله طبق رسم عرب سلام خداحافظی داد: ”السلام علیک یابن رسول الله“ امام حسین (ع) پاسخ داد: ”و علیکما السلام و رحمة الله“ عبدالله به میدان رفت. در میدان نبرد عبدالله این اشعار را می‌خواند:
قَد عَلِمتُ حَقّاً بَنو غِفّارٍ | ||
لَنَضرِبَنَّ مَعشَرَ الفُجّارِ | ||
یا قَومُ ذودوا عَن بَنی الاَحرارِ | ||
وَ خِندِفٌ بَعدَ بَنی نِزارِ | ||
بِکُلِّ عَضبٍ صارَمٍ بِنّارٍ | ||
بِالمَشرَفِی وَ القَنا الخَطّارِ |
بنی غفار خوب می‌دانند و اهل خندف و بنی نزار هم آگاهند که با شمشیرهای جان‌شکاف و دشمن‌شکار با تبه‌کاران و ستم‌پیشه‌گان می‌جنگم.
ای قوم از پاک‌سیرتان و نکوکارزیستگان دفاع کنید و با شمشیرها و نیزه‌های بیدادسوز، حریم ابرار و اخیار را پاس بدارید.
عبدالله عاشقانه و خالصانه در نبردی شکوهمند به شهادت رسید. [۵]
عبدالله به هنگام شهادت 25 سال سن داشت. شیخ طوسی و سید محسن امین نام او را در شمار اصحاب امام حسین (ع) ذکر نموده‌اند. [۶] در زیارت رجبیه و زیارت ناحیه مقدسه به او سلام داده شده است: ”السَّلامُ عَلَی عَبدِاللهِ و عَبدِالرَّحمانِ اِبنَی عُروَةِ بنِ حَراقِ الغِفارِیین“ [۷]
منبع
مرضیه محمدزاده، شهیدان جاوید، نشر بصیرت، ص 321-323.
پی نوشت
- ↑ انصار الحسین (ع)، ص110-111.
- ↑ آینه داران آفتاب، سنگری، محمد رضا، تهران : شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1388 ش.، ج2، ص763-764.
- ↑ انساب الاشراف، بلاذری، احمد بن یحیی، احمد بن محمد، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: 1996 – 2000 م.، بلاذری، احمد بن یحیی، احمد بن محمد، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: 1996 – 2000 م.، ج3، ص198؛ تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: 1382 – 1387 ﻫ ق / 1962 – 1967 م.، ج5، ص442.
- ↑ مقتل الحسین خوارزمی، ج2، ص23-24؛ مثیر الاحزان، ابن نما حلّی، نجم الدین محمد بن جعفر، نجف اشرف: منشورات المطیعه الحیدریه، 1369 ﻫ ق / 1950 م. ، ص212.
- ↑ انساب الاشراف، بلاذری، احمد بن یحیی، احمد بن محمد، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: 1996 – 2000 م.، ج3، ص198؛ تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: 1382 – 1387 ﻫ ق / 1962 – 1967 م.، ج5، ص442-443.
- ↑ رجال طوسی، شیخ طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، به کوشش محمد صادق آل بحر العلوم، نجف: 1381 ﻫ ق.، ص77؛ اعیان الشیعه، امین، سید محسن، چاپ حسن امین، بیروت: 1403 ﻫ ق.، ج1، ص611.
- ↑ برای تفصیل بیشتر رک : تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: 1382 – 1387 ﻫ ق / 1962 – 1967 م.مقتل الحسین خوارزمی، خوارزمی، حسین، به کوشش الشیخ محمد السماوی، نجف: مطبعه الزهراء، 1367 ﻫ ق. ، ج5، ص442؛ رجال طوسی، شیخ طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، به کوشش محمد صادق آل بحر العلوم، نجف: 1381 ﻫ ق.، شیخ طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، به کوشش محمد صادق آل بحر العلوم، نجف: 1381 ﻫ ق.، ص77؛مقتل الحسین خوارزمی، خوارزمی، حسین، به کوشش الشیخ محمد السماوی، نجف: مطبعه الزهراء، 1367 ﻫ ق. ، ج2، ص23؛اللهوف فی قتلی الطفوف (مقتل الحسین)، ابن طاووس، علی بن موسی بن محمد، نجف: مکتبه الحیدریه، 1385 ﻫ ق. ، ص137؛ جمهره النسب، ابن کلبی، چاپ ناجی حسن، بیروت: 1407 ﻫ ق / 1986 م.، ص156؛ مناقب آل ابی طالب، ابن شهرآشوب مازندرانی، ابوجعفر رشیدالدین محمدبن علی، قم: انتشارات علامه. ، ج4، ص113؛ الکامل فی التاریخ، ابن اثیر، عزّالدین علی بن احمد بن ابی الکرم، تحقیق مکتبة اتراث، بیروت: 1385- 1386 ه ق.، ابن اثیر، عزّالدین علی بن احمد بن ابی الکرم، تحقیق مکتبة اتراث، بیروت: 1385- 1386 ه ق.، ج4، ص72؛ البدایه و النهایه، ابن کثیر الدمشقی، عماد الدین اسماعیل بن عمر، قاهره: 1932 م.، ابن کثیر الدمشقی، عماد الدین اسماعیل بن عمر، قاهره: 1932 م.، ج8، ص184؛ نهایة الارب، ج7، ص191؛ بحار الانوار الجامعه لدرر الائمه الاطهار (ع)، مجلسی، ملا محمد باقر، تهران: مکتبه الاسلامیه، 1362 ش. الجامعه لدرر الائمه الاطهار (ع)، مجلسی، ملا محمد باقر، تهران: مکتبه الاسلامیه، 1362 ش.، ج45، ص71،29؛ اعیان الشیعه، امین، سید محسن، چاپ حسن امین، بیروت: 1403 ﻫ ق.، امین، سید محسن، چاپ حسن امین، بیروت: 1403 ﻫ ق.، ج1، ص611؛ منتهی الآمال، قمی، شیخ عباس، تهران: انتشارات فراروی، 1381 ش، قمی، شیخ عباس، تهران: انتشارات فراروی، 1381 ش، ج1، ص358؛انصار الحسین (ع)، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1387 ش.، ص110-111؛ وسیله الدارین فی انصار الحسین، موسوی زنجانی، بیروت: مؤسسه اعلمی، 1402 ﻫ ق. فی انصار الحسین، موسوی زنجانی، بیروت: مؤسسه اعلمی، 1402 ﻫ ق. ، ص179؛ تنقیح المقال فی احوال الرجال، مامقانی، شیخ عبدالله، نجف: المطبعه الحیریه، 1352 ﻫ ق. فی احوال الرجال، مامقانی، شیخ عبدالله، نجف: المطبعه الحیریه، 1352 ﻫ ق.، ج2، ص142؛ ابصار العین فی انصار الحسین (ع)، سماوی، محمد بن طاهر، تحقیق محمد جعفر طبنسی، مرکز الدراسات الاسلامیه لحرس الثوره.، سماوی، محمد بن طاهر، تحقیق محمد جعفر طبنسی، مرکز الدراسات الاسلامیه لحرس الثوره.، ص191؛ قاموس الرجال، طوسی التستری، محمدتقی، تهران: مرکز نشر کتاب، 1379 ه ق.، طوسی التستری، محمدتقی، تهران: مرکز نشر کتاب، 1379 ه ق.، ج6، ص514؛ معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواه، خویی، سید ابوالقاسم، نشر توحید، 1413 ﻫ ق. و تفصیل طبقات الرواه، خویی، سید ابوالقاسم، نشر توحید، 1413 ﻫ ق. ، ج10، ص254؛ جلاء العیون، مجلسی، ملا محمد باقر، تهران: انتشارات سروش، 1374 ش.، مجلسی، ملا محمد باقر، تهران: انتشارات سروش، 1374 ش.، ص40؛ نفس المهموم، قمی، شیخ عباس، ترجمه ابوالحسن شعرانی، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1385 ش. ، ص186؛ نفس المهموم، قمی، شیخ عباس، ترجمه ابوالحسن شعرانی، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1385 ش. ، قمی، شیخ عباس، ترجمه ابوالحسن شعرانی، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1385 ش. ، ص127؛ نفس المهموم، قمی، شیخ عباس، ترجمه ابوالحسن شعرانی، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1385 ش. ، ج1، ص233.