سعد بن‌ حنظله‌ تمیمی

از ویکی حسین
پرش به ناوبری پرش به جستجو

سعد بن‌ حنظله‌ تمیمی، از طایفه بنی‌ تمیم، منسوب به قبیله تمیم‌ و از اعراب عدنانی شمال شبه‌ جزیره که ساکن کوفه بود. او از زعمای بنی‌ تمیم از قبایل شیعه کوفه به‌شمار می‌رفت. سعد مردی شجاع، فداکار و پاک‌باز، عابد و ذاکر، عاشق و شیفته امام حسین (ع)، طالب و جستجوگر خیر و از اعیان سپاه امام حسین (ع) به‌شمار می‌رفت.

اطلاعات اصحاب امام حسین (ع)
نام کامل سعد بن‌ حنظله‌ تمیمی
محل زندگی کوفه
نقش های برجسته پس‌ از نبردی‌ سخت‌ در محاصره سپاه دشمن قرار گرفت و به ‌شهادت‌ رسید


نقش در واقعه کربلا

او صبح روز عاشورا و بعد از شهادت عمرو بن خالد ازدی و پسرش، در حالی‌ که جنگ در اوج خود بود، به خدمت امام حسین (ع) رسید و اجازه نبرد خواست. آن‌گاه پس از اذن امام حسین (ع) به میدان شتافت و با خواندن‌ رجزی دلاورانه ‌جنگید‌:

رجزخوانی

صبراً علی الاسیاف و الاسنه
و حور عین ناعمات هنه
یا نفس للراحة فاجهدنه
صبراً علیها لدخول الجنه
لمن یرید الفوز لا بالظنه
و فی طلاب الخیر فارغبنه

آن‌که بهشت و فوز و رستگاری می‌طلبد، بر تیزی شمشیرها و برّندگی نیزه‌ها شکیبایی و صبوری خواهد کرد.

آنکه زنان سیه‌چشم بهشتی می‌طلبد و به رهایی و روشنی و پیروزی واقعی و راستین می‌اندیشد، در هنگامه هولناک نبرد، گام پس نمی‌نهد و در دریای شمشیر و تیر و نیزه عاشقانه فرو می‌رود.

ای نفس! در جستجوی راحتی و آسودگی بهشتی و عطش‌زده رسیدن به خوبی و مشتاق درک نیکی و زیبایی باش.

پس‌ از نبردی‌ سخت‌ در محاصره سپاه دشمن قرار گرفت و به ‌شهادت‌ رسید. [۱]

نام وی را سعید نیز گفته‌اند. [۲] اگر چه تستری وی را همان حنظله بن سعد شبامی دانسته [۳] و دلیلش این است که ابن شهر آشوب از شهادت او سخنی به میان نیاورده، [۴] اما محمد مهدی شمس‌الدین این نظر را نپذیرفته و گفته بنا بر نقل مجلسی در بحار الانوار الجامعه لدرر الائمه الاطهار (ع)، مجلسی، ملا محمد باقر، تهران: مکتبه الاسلامیه، 1362 ش. الجامعه لدرر الائمه الاطهار (ع)، مجلسی، ملا محمد باقر، تهران: مکتبه الاسلامیه، 1362 ش. [۵] و همچنین نظر محمد بن ابی‌ طالب هاشمی در کتاب مقتل، آنان دو نفر هستند. علاوه بر آن حنظله بن سعد، شبامی و از اعراب جنوب است در حالی‌ که سعد بن‌ حنظله، تمیمی و از اعراب شمال شبه‌ جزیره است و تصحیف و اشتباه در این‌ حالت بسیا‌ر بعید به نظر می‌رسد. [۶] در زیارتنامه‌ها نام وی ذکر نشده است. [۷]

منبع

مرضیه محمدزاده، شهیدان جاوید، نشر بصیرت، ص 319-320.

پی نوشت

  1. الفتوح، ابن اعثم کوفی، احمد، حیدرآباد دکن: 1395 ه ق/ 1975 م.، ابن اعثم کوفی، احمد، حیدرآباد دکن: 1395 ه ق/ 1975 م.، ابن اعثم کوفی، احمد، حیدرآباد دکن: 1395 ه ق/ 1975 م.، ابن اعثم کوفی، احمد، حیدرآباد دکن: 1395 ه ق/ 1975 م.، ج5، ص192.
  2. تاریخ روضه الصفا، میر خواند، میر محمد سید برهان الدین خداوند شاه، تهران: کتابفروشی مرکزی، 1339 ش.ج3، ص154.
  3. قاموس الرجال، طوسی التستری، محمدتقی، تهران: مرکز نشر کتاب، 1379 ه ق.، طوسی التستری، محمدتقی، تهران: مرکز نشر کتاب، 1379 ه ق.، طوسی التستری، محمدتقی، تهران: مرکز نشر کتاب، 1379 ه ق.، ج4، ص318.
  4. ابصار العین فی انصار الحسین (ع)، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1387 ش.، سماوی، محمد بن طاهر، تحقیق محمد جعفر طبنسی، مرکز الدراسات الاسلامیه لحرس الثوره.، ج4، ص101.
  5. بحار الانوار الجامعه لدرر الائمه الاطهار (ع)، مجلسی، ملا محمد باقر، تهران: مکتبه الاسلامیه، 1362 ش. الجامعه لدرر الائمه الاطهار (ع)، مجلسی، ملا محمد باقر، تهران: مکتبه الاسلامیه، 1362 ش.، ج45، ص18.
  6. انصار الحسین، ص100.
  7. برای تفصیل بیشتر رک : تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: 1382 – 1387 ﻫ ق / 1962 – 1967 م.، ج5، ص444؛ الفتوح، ابن اعثم کوفی، احمد، حیدرآباد دکن: 1395 ه ق/ 1975 م.، ابن اعثم کوفی، احمد، حیدرآباد دکن: 1395 ه ق/ 1975 م.، ج5، ص193؛ . اعیان الشیعه، امین، سید محسن، چاپ حسن امین، بیروت: 1403 ﻫ ق.، ج7، ص222؛ اللهوف فی قتلی الطفوف (مقتل الحسین)، ابن طاووس، علی بن موسی بن محمد، نجف: مکتبه الحیدریه، 1385 ﻫ ق. فی قتلی الطفوف (مقتل الحسین)، ابن طاووس، علی بن موسی بن محمد، نجف: مکتبه الحیدریه، 1385 ﻫ ق. ، ص137؛ابصار العین فی انصار الحسین (ع)، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1387 ش.، سماوی، محمد بن طاهر، تحقیق محمد جعفر طبنسی، مرکز الدراسات الاسلامیه لحرس الثوره. محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1387 ش.، ص77؛مناقب آل ابی طالب، ابن شهرآشوب مازندرانی، ابوجعفر رشیدالدین محمدبن علی، قم: انتشارات علامه. ، ج4، ص101؛ بحار الانوار الجامعه لدرر الائمه الاطهار (ع)، مجلسی، ملا محمد باقر، تهران: مکتبه الاسلامیه، 1362 ش.، ج45، ص18؛ منتهی الآمال، قمی، شیخ عباس، تهران: انتشارات فراروی، 1381 ش. ، قمی، شیخ عباس، تهران: انتشارات فراروی، 1381 ش. ، ج1، ص358؛ انصار الحسین (ع)، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1387 ش.، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1387 ش.، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1387 ش.، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1387 ش.، ص100؛ وسیله الدارین فی انصار الحسین، موسوی زنجانی، بیروت: مؤسسه اعلمی، 1402 ﻫ ق. فی انصار الحسین، موسوی زنجانی، بیروت: مؤسسه اعلمی، 1402 ﻫ ق. ، ص149؛ تنقیح المقال فی احوال الرجال، مامقانی، شیخ عبدالله، نجف: المطبعه الحیریه، 1352 ﻫ ق. فی احوال الرجال، مامقانی، شیخ عبدالله، نجف: المطبعه الحیریه، 1352 ﻫ ق.، ج2، ص28؛ قاموس الرجال، طوسی التستری، محمدتقی، تهران: مرکز نشر کتاب، 1379 ه ق.، طوسی التستری، محمدتقی، تهران: مرکز نشر کتاب، 1379 ه ق.، طوسی التستری، محمدتقی، تهران: مرکز نشر کتاب، 1379 ه ق.، ج4، ص318؛ معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواه، خویی، سید ابوالقاسم، نشر توحید، 1413 ﻫ ق و تفصیل طبقات الرواه، خویی، سید ابوالقاسم، نشر توحید، 1413 ﻫ ق، ج13، ص158؛ نفس المهموم، قمی، شیخ عباس، ترجمه ابوالحسن شعرانی، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1385 ش. ، قمی، شیخ عباس، ترجمه ابوالحسن شعرانی، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1385 ش. ، ص132؛ جلاء العیون، مجلسی، ملا محمد باقر، تهران: انتشارات سروش، 1374 ش.، مجلسی، ملا محمد باقر، تهران: انتشارات سروش، 1374 ش.، ص395؛ فرسان الهیجاء، محلاتی، ذبیح الله، مرکز نشر کتاب، 1390 ه ق.، محلاتی، ذبیح الله، مرکز نشر کتاب، 1390 ه ق.، ج1، ص157.