جعفر بن عقیل بن ابی طالب (ع)
جعفر بن عقیل، پسر عمو و از اصحاب امام حسین (ع) است. او را جعفرالاکبر هم می‌نامند. مادرش خوصاء معروف به ام الثغر، دختر عامر بن هضاب بن کعب بن عبد بن ابی بکر بن کلاب عامری از قبیله بنی کلاب بود. [۱] نام مادرش را ام البنین دختر نضره (شقره) بن هضاب هم نوشته‌اند. [۲]
| اطلاعات اصحاب امام حسین (ع) | |
|---|---|
| نام کامل | جعفر بن عقیل |
| خویشاوندان سرشناس | پدرش عقیل بن ابی طالب (ع) و مادرش خوصاء معروف به ام الثغر |
| نقش های برجسته | از اصحاب امام حسین (ع) |
نقش در واقعه کربلا
جعفر همراه دیگر برادرانش از مدینه در رکاب امام حسین (ع) بودند. او مردی شجاع، رشید و دلاور بود. در شب عاشورا او نیز چون دیگر افراد خاندانش، حمایت خود را از امام حسین (ع) اعلام کرد.
بعد از ظهر روز عاشورا پس از اذن از امام حسین (ع) به میدان شتافت و در حالی که رجز می‌خواند، به نبرد پرداخت: [۳]
رجزخوانی
ِ
اَنَا الْغُلام‌ُ الاَبْطَحِی‌ُّ الْطّالِبی | ||
وَ نَحْن‌ُ حَقّاً سادَة‌ُ الذَّوائِبِ | ||
مِن‌ْ مَعْشَرٍ فی هاشِم‌ٍ وَ غالِب‌ٍ | ||
هذا حُسَین‌ٌ اَطْیب‌ُ الاَطایب‌ِ | ||
مِن عِترَةِ البِّرِ التَّقِی العاقِبِ |
من جوان ابطحی طالبی هستم. از گروهی که در تبار بنی هاشم همواره پیروز و سرافرازشان می‌شناسند.
ما بزرگ‌زادگان و شناخته‌شدگان فضیلت و عظمت و جهاد هستیم و این حسین است پاک‌ترین پاکان و از عترت پاکیزگان و هدایت‌یافته‌گان.
جعفر آگاهانه و با بصیرت هم خود و هم امام حسین (ع) و پیشوای خود را به خوبی معرفی کرد.
شهادت
جعفر دلاورانه جنگید و سرانجام در نبردی سخت به شهادت رسید. تیر بشر بن خوط (سوط) بر گلوگاه او نشست. عروة بن عبدالله خثعمی و بشر بن خوط همدانی قاتلین او هستند. [۴] او به هنگام شهادت 25 سال سن داشت و نخستین شهید از خاندان عقیل بود. پیکر او را به خیمه شهدا انتقال دادند. [۵] در زیارت رجبیه از او نام برده شده و در زیارت ناحیه مقدسه به وی چنین سلام داده شده است: ”السَّلامُ عَلَی جَعفَرِبنِ عَقیلٍ لَعَنَ اللهُ قاتِلَهُ وَ رامِیهُ بِشرَ بنِ خَوطٍ الهَمدانِی“
منبع
مرضیه محمدزاده، شهیدان جاوید، نشر بصیرت، ص 427-428.
پی نوشت
- ↑ مقاتل الطالبیین، اصفهانی، ابوالفرج علی بن حسین، ترجمۀ هاشم رسولی محلاتی، تهران: کتابفروشی صدوق. ، ص61؛ 5. ابصار العین فی انصار الحسین (ع)، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1387 ش. (ع)، سماوی، محمد بن طاهر، تحقیق محمد جعفر طبنسی، مرکز الدراسات الاسلامیه لحرس الثوره.، ص92.
- ↑ تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: 1382 – 1387 ﻫ ق / 1962 – 1967 م.، ج5، ص469.
- ↑ عوالم العلوم الامام الحسین (ع)، بحرانی، شیخ عبدالله، قم: مؤسسه امام مهدی (عج)، 1407 ه ق.، ص276؛ 5. ابصار العین فی انصار الحسین (ع)، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1387 ش. (ع)، سماوی، محمد بن طاهر، تحقیق محمد جعفر طبنسی، مرکز الدراسات الاسلامیه لحرس الثوره.، ص92.
- ↑ تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: 1382 – 1387 ﻫ ق / 1962 – 1967 م.، ج5، ص469.
- ↑ برای تفصیل بیشتر ر.ک : تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: 1382 – 1387 ﻫ ق / 1962 – 1967 م.، ج5، ص469؛ وقعه الطف، ابومخنف لوط بن یحیی، چاپ محمدهادی یوسفی غروی. ، ص199؛ ارشاد القلوب، دیلمی، ابوم محمد حسن بن ابی الحسن، تهران: مرکز نشر کتاب، 1375 ﻫ ق.، ج2، ص249؛ فهرست کتب الشیعه و اصولهم و اسماء المصنفین و اصحاب الاصول (الفهرست)، طوسی، ابوجعفر محمدبن حسن، چاپ عبدالعزیز طباطبایی، قم: 1420 ه ق.، ص72؛ مقاتل الطالبیین، اصفهانی، ابوالفرج علی بن حسین، ترجمۀ هاشم رسولی محلاتی، تهران: کتابفروشی صدوق. ، ص61؛ الکامل فی التاریخ، ابن اثیر، عزّالدین علی بن احمد بن ابی الکرم، تحقیق مکتبة اتراث، بیروت: 1385- 1386 ه ق.، ابن اثیر، عزّالدین علی بن احمد بن ابی الکرم، تحقیق مکتبة اتراث، بیروت: 1385- 1386 ه ق.، ج4، ص92؛ مقتل الحسین خوارزمی، خوارزمی، حسین، به کوشش الشیخ محمد السماوی، نجف: مطبعه الزهراء، 1367 ﻫ ق. ، ج2، ص26؛ لباب الانساب و الالقاب و الاعقاب، بیهقی، ابوالحسن علی بن زید (ابن فندق)، به تصحیح سیدمهدی رجایی اصفهانی، قم: کتابخانه آیت الله مرعشی، 1410 ﻫ ق. ، ج1، ص401؛ اعیان الشیعه، امین، سید محسن، چاپ حسن امین، بیروت: 1403 ﻫ ق.، ج4، ص129؛ مناقب آل ابی طالب، ابن شهرآشوب مازندرانی، ابوجعفر رشیدالدین محمدبن علی، قم: انتشارات علامه. آل ابی‌طالب، ج4، ص105؛البدایه و النهایه، ابن کثیر الدمشقی، عماد الدین اسماعیل بن عمر، قاهره: 1932 م.، ج8، ص189،185؛ انصار الحسین (ع)، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1387 ش.، ص149؛ بحار الانوار الجامعه لدرر الائمه الاطهار (ع)، مجلسی، ملا محمد باقر، تهران: مکتبه الاسلامیه، 1362 ش.، ج45، ص68،32؛ وسیله الدارین فی انصار الحسین، موسوی زنجانی، بیروت: مؤسسه اعلمی، 1402 ﻫ ق. ، ص229؛ نهایه الارب فی معرفه انساب العرب، قلقشندی، احمدبن علی، بیروت: 1405 ﻫ ق / 1984 م. ، ج7، ص177-178؛ منتهی الآمال، قمی، شیخ عباس، تهران: انتشارات فراروی، 1381 ش. ، ج1، ص382؛ 5. ابصار العین فی انصار الحسین (ع)، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1387 ش. (ع)، سماوی، محمد بن طاهر، تحقیق محمد جعفر طبنسی، مرکز الدراسات الاسلامیه لحرس الثوره.، ص92؛ العوالم العلوم الامام الحسین (ع)، بحرانی، شیخ عبدالله، قم: مؤسسه امام مهدی (عج)، 1407 ه ق.، ص276.