عبدالله بن حسن (ع)
عبدالله بن حسن، فرزند امام حسن(ع) که در روز عاشورا در کربلا در کنار امام حسین(ع) به شهادت رسید.
.jpg) | |
| اطلاعات اصحاب امام حسین (ع) | |
|---|---|
| نام کامل | عبدالله بن حسن |
| خویشاوندان سرشناس | پدرش امام حسن (ع) |
| نقش های برجسته | از یاران امام حسین (ع) و شهدای کربلا |
زندگینامهویرایش
عبدالله بن حسن کوچک‌ترین فرزند امام حسن (ع) است. مادرش کنیزی به نام بقیله[۱] یا رمله بود. برخی منابع نام مادرش را زینب[۲] دختر سلیل (شلیل) نوه عبدالله بجلی و برادرزاده جریر بن عبدالله نیز گفته‌اند.[۳] پس از شهادت امام حسن (ع)، عبدالله در خانه عمویش زندگی کرد و هنگامی که امام حسین (ع) عازم مکه شد، عبدالله به همراه مادر و دیگر برادرانش همراه آن حضرت بودند.
نقش در واقعه کربلاویرایش
در روز عاشورا و پس از شهادت همه اصحاب و خاندان هنگامی که امام حسین (ع)، غرق خون و زخم بر خاک افتاده بود، عبدالله با شنیدن فریاد استغاثه امام حسین (ع)، از خیمه بیرون دوید، در حالتی از وحشت و ترس که زنان حرم هم نمی‌توانستند جلوی او را بگیرند، با عجله و به سرعت از خیمه بیرون پرید تا خود را به عمویش رسانده و او را حفاظت کند. امام حسین(ع) با دیدن او از خواهرش زینب خواست تا نگذارد او به میدان بیاید. اما او حلقه دست‌های عمه را به التماس گسست و خود را به عمو رساند. امام حسین (ع) از او خواست برگردد. عبدالله گفت: «عموجان من هرگز از شما جدا نمی‌شوم.»
در این هنگام ابجر بن کعب شمشیر خود را بلند کرد تا بر آن حضرت فرود آورد آن پسر دست خود را حائل شمشیر کرد و دست این پسر نوجوان را قطع کرد چنانکه به پوست بند بود. عبدالله از درد فریاد کشید و امام حسین (ع) او را درآغوش گرفته و دلداری می‌داد که: «ای فرزند برادرم! آرام بگیر و شکیبا باش و این پیش‌آمد را به خیر خود به‌شمار آور، زیرا به همین زودی خدای تعالی تو را به پدران نیکوکارت ملحق خواهد ساخت. »[۴] ناگاه حرمله بن کاهل اسدی تیری به سوی او افکند و در اثر آن تیر عبدالله در آغوش عمویش به شهادت رسید.[۵] در این هنگام امام حسین (ع) دست به سوی آسمان برداشت و عرض کرد: «پروردگارا! هرگاه در اراده حتمی‌ات گذشته که کوفیان را تا مدت معینی از دنیا برخوردار سازی، آنان را به فرقه‌های مختلف و دسته‌جات متعدد قرار بده و هیچ‌گاه والیان را از آنان خرسند مساز، زیرا اینان ما را دعوت کردند تا یاری کنند و بر خلاف انتظار با ما دشمنی کردند.»[۶]
او به هنگام شهادت 11 یا 12 سال سن داشت.[۷]
در زیارت رجبیه و زیارت ناحیه مقدسه به وی چنین سلام داده شده است: «السَّلامُ عَلَی عَبدِاللهِ بنِ الحَسَنِ بنِ عَلِی الزَّکِی لَعَنَ اللهُ قاتِلَهُ وَ رامِیهُ حَرمَلَةَ بنَ کاهِلٍ الاَسَدِی[۸] ، سلام بر عبدالله بن حسن بن علی که پاک‌طینت بود. خداوند قاتل او حرملة بن کاهل اسدی را که به سویش تیراندازی کرد، لعنت کند.»
منبعویرایش
پی نوشتویرایش
- ↑ - الطبقات الکبری، این سعد کاتب واقدی، محمد، چاپ احسان عباس، بیروت: دارصادر، ۱۴۰۵ ه ق.، ج۵، ص۱؛ تذکره الخواص فی خصائص الائمه، سبط ابن جوزی، ابوالفرج عبدالرحمن، مکتبه النینوی الحدیثه.، ج۲، ص۸۵.
- ↑ - مقاتل الطالبیین، اصفهانی، ابوالفرج علی بن حسین، ترجمۀ هاشم رسولی محلاتی، تهران: کتابفروشی صدوق. ، ص۸۷؛ تذکره الخواص فی خصائص الائمه، سبط ابن جوزی، ابوالفرج عبدالرحمن، مکتبه النینوی الحدیثه.، ج۲، ص۸۵.
- ↑ - تسمیه من قتل مع الحسین من اهل بیته و شیعته، اسدی کوفی، فضیل بن زبیر، به کوشش محمدرضا حسینی جلالی، مجله تراثنا، سال اول شمارة ۲،۲۴، ۱۴۰۵ ﻫ ق.(ع)، ص۱۵۰؛ تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ – ۱۳۸۷ﻫ ق / ۱۹۶۲– ۱۹۶۷ م.، ج۵، ص۴۸۶.
- ↑ - وقعه الطف، ابومخنف لوط بن یحیی، چاپ محمدهادی یوسفی غروی. ، ص۲۵۳؛ انساب الاشراف، بلاذری، احمد بن یحیی، احمد بن محمد، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: ۱۹۹۶ – ۲۰۰۰ م.، ج۲، ص۴۹۹-۵۰۰؛ مقاتل الطالبیین، اصفهانی، ابوالفرج علی بن حسین، ترجمۀ هاشم رسولی محلاتی، تهران: کتابفروشی صدوق. ، ص۱۱۶.
- ↑ - مقتل الحسین، ابومخنف، لوط بن یحیی، به کوشش حسین غفاری، قم: ۱۳۹۸ ﻫ ق. ابی مخنف، ص۲۴۹؛ ارشاد القلوب، دیلمی، ابوم محمد حسن بن ابی الحسن، تهران: مرکز نشر کتاب، ۱۳۷۵ﻫ ق.، ج۲، ص۲۴۱؛ انصار الحسین (ع)، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل،۱۳۸۷ ش.، ۱۴۸-۱۴۹.
- ↑ - ارشاد القلوب، دیلمی، ابوم محمد حسن بن ابی الحسن، تهران: مرکز نشر کتاب، ۱۳۷۵ ﻫ ق.، ج۲، ص۲۵۰.
- ↑ - مقتل الحسین، ابومخنف، لوط بن یحیی، به کوشش حسین غفاری، قم: ۱۳۹۸ ﻫ ق. المقرم، المقرم، السید عبدالرزاق، بیروت: دارالکتاب الاسلامی، ۱۹۷۹ م. ، ص۲۶۰؛ مقتل الحسین، ابومخنف، لوط بن یحیی، به کوشش حسین غفاری، قم: ۱۳۹۸ ﻫ ق. بحرالعلوم، آل بحرالعلوم، محمدتقی، بیروت: دارالزهراء، ۱۴۰۵ ﻫ ق. ، ص۳۳۵. اکثر مورخان و ارباب مقاتل بدون تعیین میزان سن از او تعبیر به غلام کردهاند. البته برخی از آنان بدون پسوند (وقعه الطف، ابومخنف لوط بن یحیی، چاپ محمدهادی یوسفی غروی. ، ص۲۵۳.
- ↑ - برای تفصیل بیشتر ر.ک : انساب الاشراف، بلاذری، احمد بن یحیی، احمد بن محمد، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: ۱۹۹۶ – ۲۰۰۰ م.، ج۲، ص۴۹۸؛ مقتل الحسین، ابومخنف، لوط بن یحیی، به کوشش حسین غفاری، قم: ۱۳۹۸ ﻫ ق. خوارزمی، ج۲، ص۴۱؛ تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ – ۱۳۸۷ ﻫ ق / ۱۹۶۲– ۱۹۶۷م.، ج۵، ص۴۴۶.